Najczęściej obserwowane objawy uboczne tej klasy leków dotyczą przewodu pokarmowego – nudności, wymioty, biegunka, utrata apetytu.
Różnice pomiędzy lekami wynikają przede wszystkim z:

1. częstości dawkowania,
2. potrzeby stopniowego zwiększania dawki
3. stopnia selektywności w stosunku do mózgowej i obwodowej acetylocholinesterazy
4. potrzeby monitorowania bezpieczeństwa leku – brak lub co miesięczna ocena podczas pierwszych miesięcy leczenia różnic w tolerancji leków.

Leki przeciwdepresyjne
Zaburzenia nastroju są częstymi objawami występującymi u osób z ch. Alzheimera. Depresja towarzysząca otępieniu nasila poziom niesprawności pacjentów. Diagnostyka powinna być bardzo szczegółowa, gdyż objawy zazębiają się: stopniowa utrata zainteresowań, izolacja społeczna, spadek energii, trudności w koncentracji, zmiany apetytu, zaburzenia snu. Decyzja o włączeniu leczenia farmakologicznego zależy od stanu pacjenta.

• Wszystkie leki przeciwdepresyjne wykazują podobny efekt terapeutyczny i mają podobne opóźnienie w działaniu.
• Wybór leku będzie zależał od rodzaju wcześniejszej odpowiedzi na leczenie, farmakokinetyki leku, profilu możliwych działań niepożądanych i interakcji lekowych.
• Wysokość zastosowanej dawki zależeć będzie od efektu terapeutycznego i wystąpienia objawów niepożądanych.
• TLPD najlepiej poznane, najdłużej znane, ich słaba strona jest obwodowe i centralne działanie antycholinergiczne. Działanie sedatywne może być pomoce u pacjentów z objawami lękowymi, ale jednocześnie utrudnia odzyskiwanie informacji z pamięci dawnej, ten objaw nie poprawia stanu pacjenta w zakresie funkcji poznawczych.
• Najmniej takich działań mają nortryptylina i desypramina.
• SSRI – fluoksetyna, sertralina, paroksetyna, fluvoksamina, citalopram są obecnie lekami pierwszego rzutu w leczeniu osób starszych ze względu na niewielkie występowanie objawów niepożądanych i bezpieczeństwo przy ewentualnym przedawkowaniu.
• Nie mają działania antycholinergicznego.
• Nie znane jest działanie kardiotoksyczne i tylko nieznacznie mogą obniżać ciśnienie tętnicze.
• Objawy niepożądane to: nudności, utrata apetytu, utrata wagi, bóle głowy, lęk, agitacja, akatyzja, objawy pozapiramidowe, dystonia, bezsenność czy sedacja, zaburzenia seksualne.
• Mianseryna – inhibitor wychwytu zwrotnego naradrenaliny – nie wykazuje działań antycholinergicznych, słabo wpływa na spadki ciśnienia, powoduje znaczną sedację i może powodować zmiany obrazu krwi.
• Wenlafaksyna może powodować nieznaczny wzrost wartości ciśnienia tętniczego pozostałe objawy niepożądane takie jak SSRI.
• Odwracalne inhibitory MAO-A takie moklobemid [RIMA] są bezpieczne, dobrze tolerowane. Objawy niepożądane to: nudności, bóle głowy, bezsenność i dezorientacja.
• U pacjentów z poważnymi schorzeniami somatycznymi wykluczającymi stosowanie leków terapią z wyboru jest terapia elektrowstrząsowa. Obserwowane po EW osłabienie pamięci, nie wynika z uszkodzenia tkanki nerwowej i ma charakter przemijający.

Brak odpowiedzi po 6 –8 tygodni, przy odpowiedniej dawce terapeutycznej powinno skłonić lekarza:

• rozważenie możliwości wpływu czynników stresowych i ich eliminację
• zwiększenie dawki leku lub zmiana na leki z innej grupy
• potencjalizacja leczenie przez dodanie litu, trójjodotyroniny, L-tryptofanu
• rozważenie zastosowania kilku leków przeciwdepresyjnych
• zasięgnięcie konsultacji u innego lekarza.

Jak długo leczyć? Minimum 4-6 tygodni po ustąpieniu objawów.  Leczenie podtrzymujące przez 2 lata.
Zaburzenia zachowania

fot. pantherstock

Przy braku efektu działań niefarmakologicznych stosujemy:

• Neuroleptyki zaczynamy od małych dawek ¼ do ½, podwyższamy wolno i monitorujemy efekt i występowanie objawów niepożądanych.
• Zmniejszenie dawki lub odstawienie po 3 – 6 miesiącach.
• Benzodiazepiny: lęk, agitacja, bezsenność. Preferuje się krótko działające, nie mające aktywnych metabolitów i nie ulegające oksydacji – lorazepam, temazepam, alprazolam. Lepiej tolerowane są w niskich dawkach.
• Przeciw depresyjne: SSRI – impulsywność, agresywność, kompulsje, poprawiają nastrój likwidują lęk i irytację.
• Buspiron – agitacja, agresywność, lęk.
• Stabilizatory nastroju - ostra agitacja, labilność nastroju, wybuchowość.