Reklama:

Lęk dezintegracyjny u chorych na schizofrenię

dr n.hum. Andrzej Lipczyński

Ten tekst przeczytasz w 10 min.

Lęk dezintegracyjny u chorych na schizofrenię

ojoimages

Mężczyzna w szafie

Lęk należy do jednych z podstawowych przeżyć jakich doznają osoby chore na schizofrenię. Formy i stopień nasilenia może być różny, począwszy od stanów wzmożonej czujności aż do ostrych ataków paniki włącznie.

Reklama:


W trzecim obszarze źródłem lęku i poczucia zagrożenia jest społeczny wymiar choroby psychicznej. Choroba psychiczna w tym kontekście stanowi taką rzeczywistość, którą trudno zaakceptować. Funkcjonujący w społeczeństwie obraz choroby psychicznej zawiera cechy niewłaściwe, nieadekwatne i przejaskrawione. Wpływa to na postawę otoczenia nie tylko na stosunek do choroby, która wzbudza niepokój, ale także na postawę wobec chorego. U samego chorego jak i jego rodziny pojawia się tendencja do ukrywania i izolacji chorego w obawie przed ośmieszeniem, pogardą, odrzuceniem brakiem akceptacji.

Przyczyny lęku dezintegracyjnego

W początkowej fazie schizofrenii chory zostaje opanowany przez nowy, odmienny od dotychczasowego sposób widzenia samego siebie. W okresie zwanym przez A.Kępińskiego owładnięciem, chory znajduje się w innym świecie, który jawi się mu jako tajemniczy, inny kolorystycznie, złowrogi, budzący lęk a w konsekwencji chęć ucieczki i wycofania. Preschizofrenik dostrzega w środowisku czynniki powodujące jego wycofanie z kontakt. Źródłem tego stanu jest lęk. Lęk jest tym większy, im większa jest odczuwana dysproporcja pomiędzy własną siłą a mocą otoczenia. Otoczeniem dla człowieka jest społeczeństwo, ponieważ ono go tworzy. To właśnie z obawy przed tym środowiskiem osoba taka wycofuje się z kontaktu, zachowuje dla siebie bezpieczny dystans.


Na gruncie teorii poznawczej spostrzeżenia i ocena tego co spostrzegamy zależy przede wszystkim od naszego systemu pojęć i interpretacji. Interpretacja polega na tym, że przyporządkowujemy danym spostrzeżeniom pewien sens, cel, wartość. Interpretacja więc zależy od posiadanej wiedzy. Dla Camerona urojenia są błędem interpretacyjnym oraz efektem trudności w odróżniania sygnałów istotnych od nieistotnych a efektem jest lęk występujący w schizofrenii.


Lęk może wyrażać się zarówno w formie reakcji lękowej, jak i agresji. Przechodzenie lęku w agresję i odwrotnie odbywa się we wzajemnie ambiwalentnych postawach wobec siebie i środowiska. Rodzaj reakcji lękowej lub agresywnej zależeć będzie od dokonanej interpretacji sytuacji. Otóż, lęk będzie pojawiał się tam, gdzie interpretacja zawierać będzie niepewność w zagrożeniu, bezradność lub niezdolność do zachowania adekwatnego do sytuacji. A.Kępiński uważa, że lęk powstaje nie tylko kiedy zbliża się niebezpieczeństwo, ale wówczas gdy nie można odczytać symbolu tego niebezpieczeństwa. Ten sam autor stwierdza, że zespół urojeniowy jest często reakcją na trudną sytuację. W genezie każdego urojenia pojawia się niezrozumienie rzeczywistości i lęk przed nieznanym. To urojenia powodują, że świat staje się bardziej zrozumiały dla chorego psychicznie a tym samym zmniejsza znacznie lęk. Lęk dezintegracyjny osiąga swój szczyt w schizofrenii w wyniku rozbicia, rozproszenia struktury świata. Wydaje się, że właśnie urojenia i halucynacje zastępują dotychczasową strukturę świata.

 

fot. pantherstock


Lęk społeczny jest osiowym objawem urojeń prześladowczych, lęk moralny w urojeniach posłannictwa, misji, a biologiczny wówczas gdy pojawia się panika, zagrożenie życia. W każdym z tych lęków zauważa się rozbicie struktury.


Osoba cierpiąca na schizofrenię obserwuje siebie i zmiany jakie w nim zachodzą, dostrzega lęk, który stara się zredukować poprzez racjonalizacje. Redukuje również lęk poprzez swoje zachowania, niekiedy bardzo dziwaczne. Skoro jednak redukuje to wzmacnia je. Tworzy swój własny świat zachowań, który powoduje zerwanie związku ze światem realnym.



Literatura
Bandura A.: Agresja w okresie dorastania, PWN Warszawa 1986.
Bizoń E., Stańczak T.: Środowisko a przebieg przewlekłej schizofrenii. Psychiatria Polska,1974, 3, 287—294
Borys E.: Sulestrowska H., Zaburzenia psychiczne u dzieci rodziców chorych na schizofrenię, Psychiatria Polska,1978, 2, 157—166.
Brzezicki E.: Katamneza i prognoza w ostrych psychozach młodzieńczych. Psychiatria Polska,1971, 4,, 379-386.
Chłopkiewicz M.: Osobowość dzieci i młodzieży. Warszawa1978,Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Czerwieński.: Uwagi na temat zaburzeń funkcji poznawczych w patomechanizmie schizofrenii, Psychiatria Polska,1980, 1, 59—62.
Kępiński A.: Schizofrenia, Warszawa 1972,pZWL.
Stouden S.: Z zagadnień schizofrenii. (red)Z. Babska, A. Bielą, T. Witkowski Wykłady z psychologii w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w roku akademickim1984/85. Lublin 1986: Redakcja Wydawnictw KUL.

Autor:
dr n.hum. Andrzej Lipczyński, specjalista psycholog kliniczny, specjalista terapii uzależnienia od alkoholu.
Zatrudniony: Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Chełmie, Uniwersytet Marii Curie- Skłodowskiej Instytut Psychologii w Lublinie, Wyższej Szkole Dziennikarskiej –Instytut Stosunków Międzynarodowych w Chełmie.

POWIĄZANE DYSKUSJE NA FORUM Z KATEGORII Schizofrenia

Utrwalone halucynacje
Od lat cierpię na utrwalone halucynacje, czy jest szansa że to kiedyś zniknie?
Schizofrenia paranoidalna kto chce pogadać
Witam jestem nowy na tym forum. Mam na imię Marcin mam 35 lat. Schizofrenia zniszczyła mi życie, mam utrwalone halucynacje, Wydaje mi się że atakują mnie drony. Pomimo to jestem ogarnięty mam pracę, ...
Jak wyszłam z depresji- Jest NADZIEJA!!
Hej, Piszę ten post z nadzieją, że moja opowieść komuś pomoże. Wiem przez jakie cierpienie i piekło przechodzi osoba z depresją, więc obiecałam sobie, że jak z tego wyjdę to pomogę innym. Stany d...
Pomocy !
Moi drodzy czy to możliwe że u jednego pacjenta zdiagnozowano afektywne zaburzenia dwubiegunowe, epizod mieszany F31.6 oraz relatywne zaburzenia nerwicowe o obrazie lękowo-depresyjnym F43.2 ? Czy to ...
Pomocy !
Moi drodzy czy to możliwe że u jednego pacjenta zdiagnozowano afektywne zaburzenia dwubiegunowe, epizod mieszany F31.6 oraz relatywne zaburzenia nerwicowe o obrazie lękowo-depresyjnym F43.2 ? Czy to ...
Psychoza
Czy psychoza musi być koniecznie objawem schizofrenii? Miałam epizod rok temu , objawy ostre trwały ok 7-10 dni. Trafiłam do szpitala na 2 tygodnie, ustawili leki, w stanie dobrym wypisali do domu....
Reklama:
Reklama: