Każde rozdzielenie małego dziecka od opiekuna, szczególnie matki, nawet na niezbyt długi okres czasu, u większości dzieci powoduje negatywne emocje. Szczególnie wtedy, kiedy małe dziecko nie ma doświadczenia i nie nabyło umiejętności radzenia sobie z taką sytuacją
Diagnozowanie lęku separacyjnego
Lęk separacyjny to nadmierny, niepohamowany lęk koncentrujący się na sytuacji oddzielenia, rozłączenia z ważną osobą, z którą dziecko jest silnie związane. Na ogół jest to matka, lub osoba najczęściej przebywająca z dzieckiem i trwająca z nim w związku emocjonalnym.
Zwykle przeżywaniu lęku separacyjnego towarzyszy, oparte na nierealnych przesłankach, uporczywe zamartwienie się, że osobie, z którą dziecko jest silnie emocjonalnie związane zagraża wielkie, nieodwracalne, choć często bliżej nieokreślone niebezpieczeństwo.
Przeżyciom tym towarzyszy uporczywe martwienie się, że pojawią się takie sytuacje, które spowodują rozłąkę z wybraną osobą, np. występują uporczywe obawy, że dziecko się zgubi, zostanie porwane, zabite lub stanie się ofiarą bliżej nieokreślonego, tragicznego w skutkach wypadku. W związku z tym dziecko stanowczo i niezmiennie opiera się lub wręcz odmawia opuszczenia domu i rozstania się z ważną dla niego osobą, nie chce chodzić do przedszkola, szkoły, wychodzić na podwórko, czy odwiedzać samodzielnie kolegów.
Dziecko ustawicznie domaga się, a nawet wymusza, aby ważna dlań osoba towarzyszyła mu przy zasypianiu lub spała z nim przez każdą noc, odmawia też spania poza domem. Najczęściej, dziecko w ogóle odmawia samotnego przebywania, nawet w innym pomieszczeniu tego samego mieszkania. Nie dotyczy to oczywiście momentu rozwojowego, kiedy utrata obiektu z pola widzenia dziecka oznacza dla niego nieistnienie tego obiektu. Pojawia się wówczas płacz mający na celu przywołanie obiektu. Na szczęście jest to krótki okres w rozwoju dziecka.
fot. ojoimages
Sen dziecka przeżywającego lęk separacyjny jest najczęściej poważnie zaburzony. Budzi się ono wielokrotnie w nocy z powodu występowania sennych koszmarów, których treść zazwyczaj wiąże się z sytuacją rozłąki z osobą ważną.
U wielu osób z lękiem separacyjnym pojawiają się liczne, różnorodne skargi somatyczne, np. na bóle żołądka, głowy, nudności, wymioty występujące zawsze w sytuacjach, w których dziecko przewiduje i z niepokojem oczekuje rozłączenia z ważną dlań osobą.