Reklama:

Pomiędzy biegunami

Julitta Głęmbocka

Ten tekst przeczytasz w 17 min.

Pomiędzy biegunami

Panthermedia

Lekarz

Rozmowa z prof. dr hab. n. med. JANUSZEM RYBAKOWSKIM, kierownikiem Kliniki Psychiatrii Dorosłych Akademii Medycznej w Poznaniu

Reklama:

- Zechciałby Pan termin „zaburzenia afektywne dwubiegunowe” uczytelnić.
- W takiej chorobie depresja ma swoje „antypody”. Są to stany manii bądź hipomanii. Stąd też dla tego typu zaburzeń używa się również terminu „choroba maniakalno-depresyjna”.

- Słownik języka polskiego definiuje pojęcie „hipomanii” jako „namiętne zamiłowanie do koni”. To bardzo „polska” przypadłość.
- Przedrostek „hipo-” może pochodzić od greckiego słowa „hippos” oznaczającego konia, ale również od słowa „hypo” oznaczającego coś o mniejszym nasileniu. W tym wypadku „hipomania” oznacza stan manii o mniejszym nasileniu. Stan taki jest na ogół doświadczeniem przyjemnym i w stanie hipomanii pacjenci funkcjonują niekiedy lepiej niż w stanie wyrównanego nastroju. Jeśli jednak dochodzi tu do zmiany stanu hipomanii w stan depresji, a takie przejście może być czasem niezwykle gwałtowne, przeżycie takie może być bardzo dramatyczne. Takie przypadki obarczone są wysokim ryzykiem prób samobójczych.

- Etymologicznie pojęcie „mania” wywodzi się z greki i oznacza „szaleństwo”. Czy teraz jestem blisko?
- W przypadku zaburzeń maniakalno-depresyjnych termin „mania” określa epizod choroby cechujący się wzmożeniem nastroju, myśleniem o charakterze wielkościowym oraz wybitnym, często chaotycznym wzmożeniem aktywności. Funkcjonowanie chorych w stanie manii jest niekiedy całkowicie zaburzone. Zdolność racjonalnego kierowania swoim postępowaniem, oceny i przewidywania skutków zachowań może być zniesiona.

- Czy istnieje możliwość, aby nie dopuścić do owego wznoszenia się i opadania w dół? Do peregrynacji chorego między równikiem i Antarktydą?
- Połowa przypadków zaburzeń afektywnych dwubiegunowych rozpoczyna się depresją, a połowa manią. Stygmatyzacja stanu depresji nie jest już tak wielka, jak w przypadku schizofrenii, ale np. u mężczyzn działa nadal pewien psychologiczny mechanizm, który utrudnia szukanie pomocy, bo jak u „prawdziwego mężczyzny” może w ogóle wystąpić depresja? W Instytucie Zdrowia Psychicznego Stanów Zjednoczonych była nawet rok temu taka akcja „Real Man – Real Depression”. Natomiast pacjent, który jest w stanie manii czy hipomanii z pewnością do lekarza sam się nie zgłosi, ponieważ uważa, że wie wszystko lepiej niż jego otoczenie i wszyscy lekarze razem wzięci.

- Z tego, co Pan mówi, rysuje się mało optymistyczna perspektywa dla szans wczesnego zdiagnozowania zaburzeń dwubiegunowych.
- Badania amerykańskie wskazują, że od pierwszych objawów klinicznych do postawienia prawidłowego rozpoznania upływa około 8 lat. W międzyczasie można u chorego rozpoznawać depresję okresową, jeżeli stany hipomaniakalne nie są nasilone lub schizofrenię, jeśli w stanie maniakalnym występują objawy psychotyczne. Jasne, że przy nieprawidłowym rozpoznaniu i leczeniu w okresie kilku lat może dojść, i zazwyczaj dochodzi, do bardzo dużych zaburzeń w funkcjonowaniu takich osób.

- Czy rozpoznanie osobowości „borderline” w wieku młodzieńczym może tu być jakąś wskazówką?
- Objawy podobne do zaburzenia osobowości typu borderline mogą stanowić zwiastun późniejszych zaburzeń dwubiegunowych. Z wielu badań, również naszych, wynika, że jeśli pierwszy epizod depresji wystąpi przed 25 rokiem życia, prawdopodobieństwo, iż choroba będzie miała w przyszłości przebieg dwubiegunowy, jest bardzo wysokie.

- Czynniki genetyczne?
- Ich wpływ w zaburzeniach afektywnych dwubiegunowych jest generalnie większy niż w depresji okresowej. Zgodność zachorowania wśród bliźniąt tzw. monozygotycnych, czyli o identycznym garniturze genetycznym, sięga nawet 80 procent. W przypadku depresji okresowej (jednobiegunowej) znaczenie czynników genetycznych jest większe u kobiet niż u mężczyzn.

- Nestor polskiej psychiatrii, prof. Antoni Kępiński, nazwał onegdaj schizofrenię „chorobą królów”. Wśród osób, u których rozpoznano zaburzenia afektywne dwubiegunowe, jest wiele nazwisk pierwszej wielkości. Wnioski, Panie Profesorze.
- Generalnie uważa się, że takie cechy, jak zwiększona eksploratywność, kreatywność itd., mogą być związane z zaburzeniami dwubiegunowymi. I rzeczywiście w okresie wzmożonego napędu, ale przy jego kontroli, taki stan może sprzyjać aktywności twórczej. Badania genetyczno-molekularne przeprowadzone w naszej Klinice wykazały, że wariant pewnego genu, który zwiększa predyspozycję do wystąpienia choroby dwubiegunowej, jednocześnie usposabia do większej sprawności intelektualnej. Ale weźmy np. problem zachowań samobójczych. Mimo, że depresja najbardziej zwiększa ryzyko zachowań samobójczych, są osoby z depresją, u których nie występują tendencje samobójcze i są rodziny, gdzie próby samobójcze ponawiane są niejako z pokolenia na pokolenie. Tak więc i zwiększona kreatywność nie jest cechą identyczną z cechą dwubiegunowości.

POWIĄZANE DYSKUSJE NA FORUM Z KATEGORII ChAD

Dobrowolne zgłoszenie się do szpitala psychiatrycznego
Hej, Mam takie pytanie. Jestem w trakcie leczenia nowymi lekami. Z chorobą borykam się od 4lat. Sytuacja wygląda obecnie tak że zostałam totalnie sama spory kawałek od sensownej lokalizacji. Dodatk...
Utrwalone halucynacje
Od lat cierpię na utrwalone halucynacje, czy jest szansa że to kiedyś zniknie?
Schizofrenia paranoidalna kto chce pogadać
Witam jestem nowy na tym forum. Mam na imię Marcin mam 35 lat. Schizofrenia zniszczyła mi życie, mam utrwalone halucynacje, Wydaje mi się że atakują mnie drony. Pomimo to jestem ogarnięty mam pracę, ...
Partner z autyzmem-obraźliwe słowa
Witam, Mam pewien problem. Mój partner lat 40 ma autyzm wysokofunkcjonujący. Jesteśmy razem kilka miesięcy. Zwykle jest miłym, troskliwym mężczyzną, ale jak się zdenerwuje staje się nieprzewidywalny...
Komisja i lekarz konsultant ZUS
Dzień dobry . W piatek miałam komisję lekarską ZUS. Po rozmowie z orzecznikiem któremu opowiedziałam o tym że mam lęki zostałam skierowana na badanie psychiatryczne do lekarza konsultanta zakładu na ...
Proszę o pomoc, dziewczyna ChAD, blokowanie, brak kontaktu
Postaram się pokrótce opisać moją sytuację. Od blisko 5 lat byłem w relacji z dziewczyną, u której dość szybko zacząłem podejrzewać ChAD. Nie będę rozpisywał tu wszystkich niepokojących zachowań, ale...
Reklama:
Reklama: