Omówienie

Autorzy tego badania wybrali jako lek porównawczy perfenazynę. Piszą oni, że zwykle jako lek odniesienia wybierany jest haloperidol, jednak wybór perfenazyny związany był z jej statusem słabszego neuroleptyku i umiarkowanym profilem tolerancji.

Aż 64% do maksymalnie 82% pacjentów przerwało leczenie przed upływem 18 miesięcy. Wskazuje to na fakt, że chociaż leki przeciwpsychotyczne są skuteczne, to jednak istnieją poważne ograniczenia tej skuteczności.

W tym zakresie skuteczności jaki osiągnięto, pacjenci leczeni olanzapiną mieli najniższe współczynniki wypadnięcia z badania, co mogłoby prowadzić do oceny akurat tej substancji jako leku najbardziej skutecznego. Ten wniosek jest wspierany danymi o szybszym zmniejszaniu się objawów psychopatologicznych, dłuższym czasie skutecznego klinicznie leczenia i niższych odsetkach zaostrzeń schizofrenii i hospitalizacji w grupie pacjentów leczonych tym lekiem.

Wskaźniki skuteczności w odniesieniu do leczenia pozostałymi lekami II generacji w porównaniu perfenazyną nie różniły się istotnie w tym badaniu. Nie stwierdzono tu znaczących różnic pomiędzy lekiem klasycznym, a lekami II generacji. Różnice pomiędzy olanzapiną a perfenazyną były umiarkowanie silne.

Leczenie olanzapiną było związane z większymi zmianami metabolizmu glukozy i lipidów niż leczenie innymi lekami stosowanymi w tym badaniu.

Autorzy dyskutują także kwestie stosowanych dawek leków, zwracając uwagę że były one zbliżone do powszechnie stosowanych w tym okresie w USA. Jednak w stosunku do niektórych leków rozważają czy stosowane były dawki o optymalnej skuteczności.

Stosowanie perfenazyny w niskich dawkach wydaje się minimalizować częstość występowania objawów pozapiramidowych. W związku z tym w badaniu CATIE nie stwierdzono znaczących różnic jeśli chodzi o występowanie objawów pozapiramidowych pomiędzy lekami I i II generacji. Pomimo to więcej pacjentów leczonych perfenazyną przerwało z ich powodu leczenie.

Stwierdzono, że terapia risperidonem jest związana z hiperprolaktynemią, leczenie olanzapiną z znaczącym przyrostem masy ciała. Nie zauważono wpływu ziprasidonu na przedłużenie odcinka QT, ani powiązania pomiędzy stosowaniem kwetiapiny, a zaćmą

Ciekawy komentarz do badania CATIE opublikowali redaktorzy Schizophrenia Research Lynn DeLisi i Henry Nasrallah. (Schizophrenia Research 2005;80:v-vi).

Zwracają oni uwagę między innymi na następujące fakty:

• istniało bardzo duże rozpowszechnienie zespołu metabolicznego wśród chorych już w momencie włączania do badania. Powstaje w związku z tym pytanie o narastanie metabolicznych powikłań leczenia przeciwpsychotycznego w ostatnich latach.
• ich zdaniem różnice w skuteczności pomiędzy różnymi lekami II generacji zostały w badaniu CATIE przyćmione przez zadziwiający brak rożnic w skuteczności pomiędzy lekami I i II generacji. Zbliżone odsetki przerwanych kuracji pomiędzy leczonymi lekiem klasycznym a lekami II generacji prowokują komentujących do zadania pytania, co jest tego przyczyną. Uważają oni ze być może to nie ograniczenia w działaniu leków, ale wewnętrzne cechy schizofrenii mogą ostatecznie decydować o skuteczności wszystkich farmakologicznych interwencji. Pacjenci ze schizofrenią bardzo często przerywają leczenie, albo nie współpracują w nim niezależnie od otrzymywanego leku.

DeLisi i Nasrallah porównują także stosowane w badaniu CATIE leki. Ich zdaniem:

• Olanzapina ma nieco większą skuteczność, ale poważne metaboliczne działania niepożądane
• Ziprasidon ma nieco niższą skuteczność, ale znakomity profil bezpieczeństwa działań metabolicznych
• Kwetiapina ma ich zdaniem także niższą skuteczność, ale dobry profil działań niepożądanych jeśli chodzi o objawy pozapiramidowe i prolaktynę
• Risperidon relatywnie niższą skuteczność i największy wpływ na poziomy prolaktyny ale jest związany z najniższym i wskaźnikami przerwania leczenia z powodu złej tolerancji (ma dobry profil tolerancji)
• Profil perfenazyny charakteryzuje brak cech ekstremalnych, zarówno skuteczność jak i tolerancja tego leku sytuowały się w środku stawki

Krytykują oni następujące cechy badania:

1. uważają, że nie stosowano ekwiwalentnych dawek wszystkich leków
2. krytykują włączanie pacjentów z późnymi dyskinezami tylko do grup leczonych lekami II generacji
3. krytykują fakt, że nie wszyscy pacjenci mieli zmieniane leki, gdy włączani byli do badania CATIE, część osób uprzednio leczonych olanzapiną i risperidonem otrzymała ten sam, co dotychczas, lek
4. podważają dawkowanie niektórych leków dwa razy dziennie, co mogło mieć znaczenie dla ich tolerancji