Reklama:

Przemoc wobec dzieci – jak ją rozpoznać?

mgr Magdalena Janowska

Ten tekst przeczytasz w 8 min.

Przemoc wobec dzieci – jak ją rozpoznać?

ojoimages

Smutne dziecko

Maltretowanie dzieci to stale aktualny problem, którego częstość występowania wydaje się stale wzrastać. Niestety w Polsce wykrywalność zjawiska jest dalece niewystarczająca i dotyczy zazwyczaj przypadków niezwykle drastycznych, szokujących opinię publiczną, kiedy doszło już do wyrządzenia ogromnej krzywdy dziecku. Artykuł przedstawia formy przemocy wobec dzieci zwracając uwagę na dyskretne symptomy, możliwe do zaobserwowania dla pediatry, przedszkolanki, czy nauczyciela.

Reklama:

Szkody fizyczne, będące rezultatem krzywdzenia obejmują sińce, oparzenia, rany, urazy (aż do urazów głowy, złamań kości i zębów oraz uszkodzeń narządów wewnętrznych). Objawem tych szkód może być ból, obrzęk, wewnętrzny lub zewnętrzny krwotok, upośledzenie ruchowe, opóźniony rozwój, niedożywienie, drgawki a nawet śmierć. Każda z tych szkód może być wynikiem przypadku bądź niezależnych uwarunkowań zdrowotnych. Kontekst, okoliczności oraz szczególne cechy urazów pozwalają zazwyczaj na ustalenie czy szkoda jest skutkiem przemocy. Szczególnie ważne wydają się następujące cechy urazów:

1. brak wiarygodnego wyjaśnienia urazu – wyjaśnienie to jest często niedostateczne, niewłaściwe lub niepełne; dziecko może ukrywać ranę poprzez noszenie nieadekwatnych do pory roku ubrań; rodzice zdają się nie przejmować urazem, ich wyjaśnienia mogą być niespójne lub sprzeczne

2. urazy nieodpowiednie do wieku dziecka – każde złamanie wykryte u dziecka poniżej roku nasuwa podejrzenie maltretowania jako czynnika sprawczego (złamanie u dziecka poniżej czwartego roku życia jest częściej efektem przemocy); szczególnej analizie powinny także zostać poddane liczne sińce na różnych częściach ciała, uszkodzenia wewnętrzne oraz urazy głowy

3. umiejscowienie ran – rany zadawane dziecku występują najczęściej na tylnych powierzchniach ciała, od szyi do kolan, albo tez na twarzy oraz z wielu stron ciała; mogą również tworzyć “wzór obronny” – jeśli dziecko zasłania się ramionami lub rękami jak tarczą, uderzenia będą trafiać na tylne powierzchnie ramion i rąk

4. liczne lub częste obrażenia - np. przy okazji pęknięcia kości prześwietlenie może ujawnić inne złamania, które uległy zrośnięciu

5. nietypowy wzór sińców - np. na skutek silnego uderzenia w policzek może być widoczny zarys ręki; jeśli zostało mocno ściśnięte za ramię, występują odkształcenia palców, a po przeciwnej stronie pojedynczy odcisk odpowiadający kciukowi; podobny wzór może występować na szyi jako ślady po duszeniu; szczypanie może pozostawić dwa sińce o łukowatym zarysie, można też czasami dostrzec ślady po paznokciach; siniak po uderzeniu jakimś narzędziem często przyjmuje charakterystyczny, dający się zidentyfikować kształt

6. szczególne znaki i rany – ślady po ugryzieniu przez dorosłą osobę, pręgi układające się w różne linie mogące pochodzić od chłostania rzemieniem, linijką lub pasem, ślady po klamerce od pasa, ślady otaczające nadgarstki nasuwające podejrzenie krępowania dziecka oraz ślady wokół ust mogące wskazywać na kneblowanie

7. nietypowe oparzenia dziecka – okrągłe oparzenia po papierosach znajdujące się najczęściej na dłoniach, podeszwach stóp i pośladkach, oparzenia ujawniające kształt parzącego przedmiotu (np. żelazka); ślady “rękawiczek” , “skarpetek” lub okrężnej linii powstałych od zanurzenia siłą we wrzącej wodzie oraz białe krążki na zaczerwienionych pośladkach powstałe w miejscu dociśnięcia skóry do wanny

Podejrzanie wyglądające ślady mogą mieć jednak podłoże chorobowe, nie wynikające z krzywdzenia dziecka (np. “mongolskie plamy” mogące przypominać siniaki, czy też sińce powstające w bardzo łatwy sposób u dzieci z zaburzeniami krzepnięcia), dlatego też należy zachować ostrożność w wysuwaniu wniosków.

U dziecka, które trzymane za ramiona lub klatkę piersiową było gwałtownie wstrząsane często nie dostrzega się żadnych obrażeń zewnętrznych. Jednakże mózg uderzający o wewnętrzną powierzchnię czaszki może doznać poważnych uszkodzeń, prowadzących czasem nawet do zgonu, co ma miejsce najczęściej u dzieci poniżej drugiego roku życia i u dzieci wstrząsanych w powtarzający się sposób. Objawami wstrząsania są wymioty i napady padaczkowe. Gwałtowne potrząsanie niemowlęciem może spowodować drgawki, trwałe uszkodzenie mózgu lub śmierć. Małe dzieci mogą stracić wzrok, słuch lub występują zaburzenia funkcji motorycznych. Nawet mniej gwałtowne potrząsanie starszych dzieci może wywołać deficyty neurologiczne a także zaburzenia zachowania i uczenia.

Krzywdzone dziecko doświadcza bólu, lęku, dochodzi u niego do niekorzystnych zmian w zakresie emocji i zachowania. Jego poczucie własnej wartości zostaje poważnie naruszone, zburzone zostaje jego poczucie bezpieczeństwa. Dziecko takie przestaje często wierzyć że istnieje dobro. Aby przetrwać przyjmuje często różne maski (np. “twardziela”) i robi wszystko, by nikt nie odkrył jego tajemnicy. Dzieci te popadają często w depresję, są labilne emocjonalnie. Jeżeli sprawcą jest rodzic uczucia wobec niego cechuje często sprzeczność (z jednej strony go kochają, z drugiej nienawidzą). Zdarza się również (i to wcale nie rzadko), iż ofiara idealizuje swojego prześladowcę, a cały swój gniew przenosi na nieagresywnego rodzica.

 

BIBLIOGRAFIA:

1.Badura –Madej W., Dobrzańska-Mesterhazy. Przemoc w rodzinie. Interwencja kryzysowa i psychoterapia, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2000.

2. Browne K., Herbert M. Zapobieganie przemocy w rodzinie, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Warszawa 1999

3. Danielewicz W., Izdebska J., Krzesińska-ŻakB. Pomoc dziecku i rodzinie w środowisku lokalnym, Trans Humana, Warszawa 1995

4.Jundził I. Dziecko ofiara przemocy, Wsi P, Warszawa 1993.

5. Lewis H. J. Przemoc. Uraz psychiczny i powrót do równowagi, Gdańsk 2000: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne

6.Lipowska – Teuch A. Rodzina a przemoc, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Warszawa 1998.

8.Marzec-Holka K. Nie będziesz bił dziecka swego, WSP, Bydgoszcz 1996.

9.Mellibruda J., Durda R., Sasal H. D. O przemocy domowej. Poradnik dla lekarza pediatry, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Warszawa 1998.

10. Pancewicz A. O przemocy wobec dzieci, Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości, Warszawa 1993

10.Pospiszyl I. Przemoc w rodzinie, WSiP, Warszawa 1994

 

Artykuły:

1.Browne K and Saqi S. Mother-infant interactions and attachment in psychically abusing families, Journal of Reproductive and Infant Psychology 6 (3), 1988 [w]: Browne K., Herbert M. Zapobieganie przemocy w rodzinie, Państwowa Agencja Rozwiazywania Problemów Alkoholowych, Warszawa 1999

2. Nikodemska S. Przemoc wobec dzieci – przegląd badań. Niebieska Linia 4/9/2000

3. Rościszewska-Woźniak M. Proszę nie bij! Niebieska Linia 2/13/2001

POWIĄZANE DYSKUSJE NA FORUM Z KATEGORII Zaburzenia lękowe

Nerwica natręctw u nastolatka
Witam, Jestem mamą nastolatka ze zdiagnozowaną nerwicą natręctw. Syn od roku jest leczony oraz chodzi na psychoterapię. Co do leków, początkowo Zotral, który miał dobre efekty, ale niestety powodow...
Mirror 15 mg
Dostałam wysypkę na twarzy po 3 tygodniowym brania leku nie wiem co robić może ktoś był w podobniej sytuacji
Erytrofobia. Zabieg ETS
Ciężko znaleść cokolwiek w internecie. Byłoby super jakby ludzie którzy są po, wypowiedzieli sie tutaj. Sami wiecie jak wyglada takie życie...
Erytrofobia
Witam Czy jest tutaj może ktoś kto cierpi na Erytrofobie ? Macie może jakieś sposoby jak sobie z nią radzić ? Może ktoś miał przeprowadzany zabieg ? Byłabym wdzięczna jeśli ktokolwiek by się udziel...
ZOK
Czy da się wyleczyć z zaburzeń obsesyjno kompulsywnych? Dobijają mnie natrętne myśli,piosenki w głowie.Odechciewa mi się wszystkiego.Mam zaburzenia na tle religijnym tzw.skrupuły podczas spowiedzi.Mę...
Zaburzenia obsesyjno kompulsywne
Witam.Proszę o radę.Czy ja jestem jakaś nienormalna.Czy to zaburzenie tak na mnie działa.Im bardziej odrzucam podniecenie-tło religijne tym bardziej ono się pojawia.Czy coś jest ze mną nie tak.Jakbym...
Reklama:
Reklama: