Ogniskowe zaburzenia działania-apraksje

Chorzy nie mają porażeń, niedowładów, niezborności, pojmują polecenia zleconych czynności, ale nie są w stanie ich wykonać,

• chorzy mogą wykonywać zlecone czynności w wypaczony sposób – apraksja ideokinetyczna,
• apraksja innerwacyjna występuje wówczas, gdy chorzy nie mogą wykonać najprostszych czynności,
• apraksja ideatoryjna - kiedy chorzy mają trudności w planowaniu i wykonywaniu złożonych czynności ruchowych,
• apraksja twórcza polega na upośledzeniu zdolności tworzenia złożonych form wzrokowo-przestrzennych.

Objawy apraksji powstają u osób praworęcznych w wyniku uszkodzenia lewej okolicy ciemieniowo-potylicznej.

Ogniskowe zaburzenia mowy i pisania (afazje i agrafie)
Do ogniskowych zaburzeń mowy i pisania należą::

• afazja sensoryczna, czyli afazja recepcyjna (głuchota słowna). Miejscem uszkodzenia jest tutaj ośrodek Wernickego
  • polega na utracie zdolności rozumienia słów. Jest to zjawisko przemijające.
  • gdy jest zjawiskiem trwałym, nazywana jest parafazją i polega ona na zmianie liter, zgłosek i wyrazów,
• afazja ruchowa – ekspresyjna jest apraksją w dziedzinie mowy. Powstaje przy uszkodzeniu ośrodka Broca.

Chory zatraca zdolność mowy przy zachowanym jej rozumieniu. Może przy tym dojść do logoklonii polegającej na rytmicznym powtarzaniu lub gromadzeniu na piśmie zgłosek, zwłaszcza końcowych. Palialia polega z kolei na powtarzaniu przez chorego tego samego wyrazu lub nawet całych zdań. Dochodzi wtedy do iteracji.
Afazja amnestyczna - polega na nieumiejętności znalezienia odpowiedniego wyrazu (chory te wyrazy słyszy, rozpoznaje i wymawia),
Agrafie i aleksje są to ogniskowe zaburzenia pisania i czytania.
Dyzartria – występuje przy obustronnym uszkodzeniu połączeń korowo-opuszkowych i polega na utrudnieniu zdolności tworzenia zgłosek i wyrazów,
Anartria – niemożność tworzenia dźwięków artykułowanych

Szczególna symptomatologia guzów śródczaszkowych
1. Guzy okolicy czołowej.
Zaburzenia psychiczne w przebiegu uszkodzenia płatów czołowych są przeważnie wynikiem uszkodzenia samej kory mózgu, a nie wzrostu ciśnienia śródczaszkowego. Nazywane są one „zespołem czołowym” i składają się na niego:

• - objawy charakteropatyczne, a więc zanik poczucia taktu i wykolejenia moralnego (tzw. dezintegracja obwodowa),
• - zakłócenia dynamiki sterowania, czyli odhamowania mowy.

Odróżnia się zaburzenia psychiczne powstałe z zaniki sklepistości płatów czołowych, takie jak:

• - zaburzenia napędu psychoruchowego: zanik inicjatywy (spontaniczności), co wpływa na zaburzenia uwagi, pamięci i toku myślenia, ograniczenie samorzutnego kontaktu z otoczeniem,
• - zaburzenia myślenia abstrakcyjnego i przyczynowo-logicznego,
• - abulia z nastrojem tępym, mrukliwym, czasami chwiejność uczuciową,
• - zanik zainteresowań,
• - obniżenie uczuciowości wyższej.

Odmiana nadoczodołowa zespołu czołowego to:

• znaczne obniżenie lub zanik uczuciowości wyższej wyrażający się zanikiem taktu i przyzwoitości, odhamowanie niższych pięter uczuciowości, działania wymykają się spod kontroli rozumu (rozpasanie płciowe, ekscesy seksualne),
• nastrój chwiejny, euforia (opowiadanie niewybrednych historyjek podbarwionych seksualnie) –ilościowo spotęgowana euforia - wiłość (moria); do drażliwości, wybuchowości a nawet agresji,
• odhamowanie mowy (mowa powolna cicha, staje się coraz szybsza i głośniejsza).

Inne zespoły psychopatologiczne w przypadku guza płata czołowego to:
Szynko narastające otępienie, zespól Korsakowa, zespół otępienno-charakteropatyczny.

2. Guzy okolicy skroniowej
Typowymi objawami dla uszkodzenia płatów skroniowych są:

• ogniskowe zaburzenia mowy,
• niedowidzenie połowicze jednoimienne,
• napady padaczkowe, często wtórnie uogólniające się,
• ośrodkowe zaburzenia słuchu,
• amuzja,
• agnozja słuchowa.

Ważne znaczenie dla guzów okolicy skroniowej maja również zaburzenia psychiczne.
Guzy umiejscowione w płacie półkuli dominującej prowadzą do takich zaburzeń jak:
- zespół iksjometryczny charakteryzujący się lepkością intelektualną, a czasami występowaniem produkcji urojeniowej
- krótkotrwałe napady depresyjne.

3. Obustronne uszkodzenie płatów skroniowych niesie za sobą zaburzenia psychiczne znane pod nazwą zespołu Kluvera- Bucy`ego z objawami:

• utrata zdolności rozpoznawania osób (nawet najbliższych),
• zaburzenia afektywne w postaci utraty zdolności reagowania wściekłością lub strachem,
• wzmożenie aktywności płciowej,
• żarłoczność,
• nadwrażliwość na bodźce zewnętrzne,
• ciężkie zaburzenia pamięci.

Landot opisał tzw. zespól skroniowy, który dotyczy najczęściej chorych z padaczką skroniową, a na jego obraz kliniczny składają się takie objawy, jak:

• przewlekła niepewność z nikłą zdolnością do podejmowania decyzji i małą podatnością na sugestię,
• ustawiczne, nie zaspokojone szukanie nie wiadomo czego,
• niezdolność spożytkowania doświadczeń,
• podejmowanie działań impulsywnych,
• nieumiejętność zrobienia życiowego użytku ze znanych choremu pojęć konkretnych i abstrakcyjnych,
• brak dystansu do otoczenia,
• dystans do wypowiadanych skarg hipochondrycznych, depresji, samobójstw- wszystko jakby nieszczere.

Zespół psychoorganiczny występuje pod postacią tzw. zespołu skroniowo-limbicznego ma następujące objawy:

• zwolnienie i jakby utrudnienie toku myślenia (rozwlekłość wypowiedzi, z mnóstwem szczegółów i przemieszanie rzeczy ważnych i banalnych, zacinanie, wahanie w mowie, trudności w doborze odpowiednich słów), wrażenie jakby tok myślenia był wolniejszy niż sama mowa,
• nastrój euforyczno-dysforyczny, podniosły, uroczysty,
• lepkość afektywna,
• w zachowaniu ceremonialność związana z drobiazgowością, pedantyzmem,
• hiperseksualizm.