Ciąża i poród wywierają ogromny psycho-biologiczny wpływ na organizm i umysł kobiety. W tym okresie najczęściej spotykamy się z różnie nasilonymi zaburzeniami nastroju.
Ciąża i poród wywierają ogromny psycho-biologiczny wpływ na organizm i umysł kobiety. W tym okresie najczęściej spotykamy się z różnie nasilonymi zaburzeniami nastroju. Na podstawie badań epidemiologicznych okazuje się, że ponad 80% kobiet w okresie okołoporodowym doznaje takich objawów.
Jednakże tylko 10-20% spełnia kryteria zaburzenia afektywnego według DSM-IV (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders - wydanie IV podręcznika Diagnostyka i statystyka zaburzeń psychicznych, Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego).
Etiologia
Obecnie nie ma ściśle określonego czynnika etiologicznego, który by determinował wystąpienie zaburzeń psychicznych w okresie okołoporodowym. Istnieją dowody na genetycznie uwarunkowane ujawnienie się tych zaburzeń u ciężarnych, które są w pierwszej linii spokrewnione z kobietami mającymi w przeszłości zaburzenia poporodowe. Wychodząc natomiast z założenia, że zmiany psychiczne występują w tym samym okresie co zmiany hormonalne związane z ciążą i porodem, przeprowadzono szereg badań mających na celu udowodnienie tego związku przyczynowo-skutkowego. Brano pod uwagę zmiany stężenia hormonów gonadowych, prolaktyny, hormonów tarczycy i nadnerczy (kortyzolu). Jednak niejednoznaczne wyniki badań nie pozwoliły dotychczas na ujawnienie takich powiązań. Trwają teraz prace nad ujawnieniem zależności między systemem serotoninergicznym a hormonami gonadowymi w okresie ciąży i po porodzie. Sugeruje się, że poporodowy spadek stężenia hormonów gonadowych, może spowodować zmiany systemu serotoninergicznego u pacjentek szczególnie wrażliwych albo genetycznie predysponowanych, a tym samym doprowadzić do zaburzeń nastroju.
Pojawienie się zaburzeń psychicznych w czasie ciąży pod postacią objawów depresji jest rzadsze niż w okresie poporodowym. Jednak wystąpienie ich pociąga za sobą ryzyko ujawnienia się niżej opisanych poporodowych zaburzeń psychicznych.
Czynniki ryzyka
Istnieje wiele czynników ryzyka wystąpienia zaburzeń psychicznych u kobiet po porodzie. Do najważniejszych z nich należą:
- socjoekonomiczne czynniki wywołujące stres
- występowanie zaburzeń psychicznych w przeszłości
- występowanie zaburzeń psychicznych w rodzinie
- cechy osobowości (obsesyjno-kompulsyjne, lękowe, panika itp.)
Wśród czynników socjoekonomicznych znajdujemy:
- brak wsparcia społecznego
- negatywne zdarzenia życiowe
- niepewność zatrudnienia
- brak doświadczenia w opiece nad dziećmi
- nieplanowana ciąża
- „pesymizm przedporodowy"
- złe relacje małżeńskie lub brak męża
- złe relacje z matką
- wielokrotne porody
fot. pantherstock
Klasyfikacja
W zależności od stopnia nasilenia objawów, możemy poporodowe zaburzenia psychiczne podzielić na 3 rodzaje:
- przygnębienie poporodowe
- depresja poporodowa
- psychoza popołogowa