Obecnie w psychiatrii stosowane są oprócz obserwacji, badania przedmiotowego i psychologicznego, dodatkowe metody, które pozwalają głównie na wykluczenie organicznych uszkodzeń mózgu.
Zwiększenie gęstości tkanki mózgowej obserwowane jest w przypadku procesów rozrostowych, natomiast zmniejszenie w niedokrewniennych. Obraz mózgu w TK pozwala też na dokładne pomiary przestrzeni płynowych i wyliczenie odpowiednich wskaźników mózgu. W schizofrenii i chorobie afentywnej stwierdzane są poszerzenia komór bocznych oraz w samej schizofrenii dodatkowo zmiany zanikowe mózgu.
Rezonans magnetyczny
Jest to technika badawcza, która opiera się na rejestracji przetworzonego komputerowo obrazu zmian rezonansu magnetycznego jąder cząsteczek badanej substancji. Badanie to ma jeszcze większą selektywność obrazowania niż TK. MR daje możliwość nie tylko obrazowania istniejących zmian w badanej strukturze, ale także określenie czasu ich powstania.
fot. ojoimages
Dodatkowo uwidocznić można dynamiczne zmiany w obrębie mózgowia, które obecne są jedynie okresowo. U chorych na schizofrenię w MR stwierdza się zmniejszenie objętości płatów czołowych, móżdżku oraz ścieńczenie ciała modzelowatego. W chorobach afektywnych zmiany opisywane są w płatach czołowych i skroniowych.
Badania laboratoryjne- neuroendokrynne, immunologiczne i hormonalne
Badania neuroendokrynne
Badania neuroendokrynne polegają na podaniu substancji, najczęściej jakiegoś leku, który zwiększa lub blokuje przekaźnictwo synaptyczne w określonym układzie i badaniu efektu sekrecji konkretnego hormonu. Niektóre z tych substancji zwiększają lub zmniejszają ilość amin w przestrzeni synaptycznej, natomiast pozostałe mogą specyficznie wiązać się z określonym receptorem postsynaptycznym blokując go. Przykładem takiego badania jest wyznaczenie ilości somatotropiny po podaniu odpowiedniego leku. W przypadku chorych z zespołami depresyjnymi sekrecja somatotropiny jest osłabiona.
Badania hormonalne
Badania stężenia hormonów i ich wahań dobowych stosowane są głównie w przypadku depresji. Obserwowany jest znaczny wzrost poziomu kortyzolu oraz brak wyraźnych różnic w stężeniu kortyzolu pomiędzy godzinami rannymi, a wieczornymi.
Badania immunologiczne
Stosowanie badań immunologicznych dotyczy głównie zespołów depresyjnych i schizofrenii. W zespołach depresyjnych opisywany jest wzrost białek ostrej fazy, niektórych cytokin oraz obniżenie aktywności limfocytów.
Początek schizofrenii często wiąże się z obecnością zakażenia bakteryjnego lub wirusowego i towarzyszy temu aktywacja immunologiczna ze wzrostem produkcji cytokin prozapalnych.