Dysleksja u dziecka – jak rozpoznać?

Spis treści:

1. Dysleksja u dziecka – przyczyny
2. Dysleksja u dziecka – kiedy badanie ryzyka?
3. Dysleksja u dziecka – rady dla rodziców
4. Dysleksja u dziecka – katalog rodzicielskich zachowań

Dysleksja to trudność w płynnym czytaniu, często połączona z trudnościami w pisaniu (10% uczniów). Dysgrafia to brzydkie pismo, czasami nawet takie, którego nie jest w stanie rozpoznać nawet sam piszący (4% uczniów). Dysortografia to kłopoty z opanowaniem prawidłowej pisowni, pomimo znajomości zasad ortografii (16% uczniów). Istnieje jeszcze najrzadziej występująca hiperdysleksja, która obejmuje trudności z czytaniem ze zrozumieniem. Oznacza to, że dziecko dobrze opanowało technikę czytania, ale ma problem ze zrozumieniem treści.

Dysleksja u dziecka – przyczyny

W rozumieniu neurologicznym przyczyna dysleksji wynika z opóźnienia rozwojowego ośrodkowego układu nerwowego, a co za tym idzie z opóźnienia w rozwoju analizy i syntezy wzrokowej, słuchowej, motoryki i współdziałania procesów poznawczych. Może też wynikać z opóźnienia pamięci wzrokowej, słuchowej, ruchowej, zaburzonej orientacji w schemacie ciała i zaburzonej lateralizacji (dominacji prawej lub lewej strony).

Co dla rodziców oznaczają te medyczne terminy? Dysleksja występuje częściej u dzieci, które nie rozwijają zdolności poznawania świata, takich, które mają problem w nawiązywaniu nowych kontaktów. Częściej problemy z dysleksją mają dzieci, które mają niską motywację do własnych działań.

Także rodzice mają w dysleksji swój udział. Mają coraz mniej dla nich czasu, bardzo często zwracają uwagę tylko na ich osiągnięcia w nauce, rozwój wiadomości ogólnych. Rodzice nie robią nic w tym kierunku, aby dziecko dobrze radziło sobie w życiu, by rozwijało się emocjonalnie. Na doskonalenie innych umiejętności nie ma już czasu. Rodzice nie zwracają uwagi na pamięć słuchową u dziecka, co oznacza, że nie śpiewają z nim piosenek rytmicznych, nie uczą wierszyków, nie czytają bajek i opowiadań dla dzieci. Nie malują z nim, nie wycinają, nie lepią z plasteliny czyli nie rozwijają jego zdolności grafomotorycznej, tak ważnej w przypadku dysgrafii.

Można więc uznać dysleksję za zaburzenie cywilizacyjne. Najlepszym dowodem na to, że warto inwestować w zdolności artystyczne dzieci jest badanie, które przeprowadzono wśród dzieci uczących się w szkołach muzycznych. Otóż tylko 0,1% uczniów miało problemy z dysleksją. Piszę to nie tylko po to, aby wskazać Państwu błędy, ale żeby ukazać, co może zapobiec dysleksji lub doprowadzić do jej zaniku. Wczesna interwencja zawsze jest wskazana.

Dysleksja u dziecka – kiedy badanie ryzyka?

Dziecko w tym wieku powinno umieć rozpoznawać słyszane z kasety zwierzęta, różne dźwięki, wystukiwać, rozpoznawać rzeczy po usłyszeniu pierwszej głoski, umieć podzielić wyrazy na sylaby, układać w szeregu obrazki według kolejności, rysować szlaczki. Powinno mieć utrwalone pojęcie strony prawej i lewej. Jeśli którekolwiek z powyższych zadań sprawiają mu trudność należy udać się na badanie psychologiczno- pedagogiczne.

Najczęściej dysleksję rozpoznaje się w klasach starszych. Skutkiem braku wcześniejszej diagnozy uczeń o dobrych lub nawet bardzo dobrych możliwościach intelektualnych ma duże problemy w nauce. Należy wówczas jak najszybciej zrobić badanie psychologiczno- pedagogiczne, w celu określenia zakresu problemu, głębokości problemu i określić jakiej pomocy szkolnej dziecko potrzebuje. Czasami problem dysleksji jest na tyle duży, że dziecko powinno otrzymać skierowanie do neurologa i otrzymywać farmakoterapię.

Dysleksja u dziecka – jak rozpoznać? fot. panthermedia

Diagnoza dysleksji daje wiele ulg w szkole. Uczeń z tym problemem powinien być traktowany indywidualnie. Podczas egzaminów czas jest wydłużony o 50%, uczeń ma możliwość pisania drukowanymi literami, może pisać egzamin w oddzielnej sali, odczytać polecenia na głos. W ocenie zadań obniża się wymagania co do liczby błędów, a praca oceniana jest głównie pod względem treści. Jednak rozpoznanie dysleksji nie powinno być przez rodziców traktowane jedynie jako możliwość „załatwienia dziecku taryfy ulgowej w szkole”.

Nie stosowanie się do tych zaleceń prowadzi do tego, że dorosły z dysleksją nie czyta, nie pisze listów, niechętnie czyta instrukcje urządzeń, nie lubi wypełniać pism i druków urzędowych, woli płacić kartą magnetyczną. Tylko dziecko, któremu zapewnimy zajęcia do czasu ukończenia szkoły będzie zaradne w życiu dorosłym.

Kolejki w Poradniach Psychologiczno-Pedagogicznych są długie, a czas oczekiwania na wizytę na pewno znacznie przekracza tydzień, jednak mimo to naprawdę warto wykazać cierpliwość i zainwestować w dobro dziecka.

Dysleksja u dziecka – rady dla rodziców

1. Nie traktuj dziecka jako chorego, kalekiego, niezdolnego, złego lub leniwego.
2. Nie karz, nie wyśmiewaj dziecka w nadziei, że się zmobilizuje do pracy.
3. Nie łudź się że dziecko „samo z tego wyrośnie”.
4. Nie spodziewaj się, że kłopoty dziecka pozbawionego specjalistycznej pomocy ograniczą się do czytania i pisania.
5. Nie ograniczaj dziecku zajęć pozalekcyjnych, żeby miało czas na naukę, ale i nie zwalniaj go z systematycznych ćwiczeń.
6. Staraj się zrozumieć dziecko, jego potrzeby, możliwości, ograniczenia.
7. Spróbuj jak najwcześniej zaobserwować trudności dziecka. Skonsultuj się z psychologiem, pedagogiem. logopedą.
8. Zaobserwuj, co najskuteczniej mu pomaga, bądź w kontakcie z jego nauczycielem i pedagogiem szkolnym.
9. Bądź życzliwy.
10. Chwal i nagradzaj dziecko nie tyle za efekty, ile za włożony wysiłek.

Dysleksja u dziecka – jak rozpoznać? fot. panthermedia

Dysleksja u dziecka – katalog rodzicielskich zachowań

1. Kochaj, ale wymagaj.
2. Okazuj dziecku swoje uczucie.
3. Przekazuj dziecku pozytywne informacje o nim.
4. Dostrzegaj wszystkie osiągnięcia dziecka nawet te bardzo drobne.
5. Doceniaj nawet drobne efekty i wysiłek dziecka.
6. Zanim skrytykujesz pozwól dziecku wyjaśnić.
7. Zachowaj umiar w udzielaniu pomocy przy odrabianiu lekcji.
8. Przerzuć na dziecko odpowiedzialność za naukę.
9. Pozwól dziecku wybrać kierunek rozwoju i wspieraj go w nim.
10. Pozwól dziecku podejmować decyzje o dodatkowych zajęciach.
11. Pozwól dziecku poczuć jego sukces.
12. Pokaż dziecku korzyści ze spróbowania swoich sił w nowej dziedzinie.
13. Okazuj dziecku wiarę w jego sukces.
14. Nie stawiaj poprzeczki na miarę swoich osiągnięć.
15. Zaufaj dziecku i okazuj mu to zaufanie.
16. Naucz się rozmawiać z dzieckiem.
17. Nie monologuj.
18. Rozmawiaj z dzieckiem wtedy gdy opanowujesz swoje emocje.
19. Nie obarczaj dziecka poczuciem winy.
20. Okazuj zainteresowanie zamiast kontrolować.
21. Nie mów „nigdy”, „wszystko”, „zawsze”.