Upośledzenie umysłowe jest to stan charakteryzujący się istotnie niższym od przeciętnego ogólnym poziomem funkcjonowania intelektualnego i zaburzeniami w zakresie przystosowania społecznego. Jako istotne odchylenie od przeciętnej przyjmuje się, zgodnie z ustaleniami światowej Organizacji Zdrowia, wynik niższy od dwóch odchyleń standardowych w większości stosowanych testów inteligencji, a iloraz inteligencji ma wówczas wartość poniżej 70.
E. Garlicka omawia zagadnienie współpracy rodzin ze specjalistami, którzy powinni przekonać rodziców, iż upośledzenie dziecka nie jest czymś wyjątkowym, że należy pozbyć się poczucia winy i wstydu z tego powodu. Ważne jest wpojenie rodzicom przekonania, że dziecko upośledzone nie musi być dzieckiem nieszczęśliwym. Zamiast koncentrować uwagę na tym, co jest dla dziecka niedostępne, rodzina powinna zapewnić mu miłość i życzliwość najbliższego oraz dalszego otoczenia. Rodzice powinni koncentrować uwagę na osiągnięciach i możliwościach rozwoju swojego dziecka, znać możliwości kształcenia i przygotowania do zawodu.
Wśród podstawowych zasad, których należy przestrzegać w wychowaniu i nauczaniu dzieci upośledzonych, bez względu na stopień ich opóźnienia w rozwoju, D. Stomma wymienia:
- daleko posuniętą indywidualizację i elastyczność postępowania,
- dostosowanie wymagań i oddziaływania do etapu rozwoju dziecka, nie tylko ocenianego globalnie, ale także w odniesieniu do poszczególnych sfer rozwoju, które mogą różnić się stopniem opóźnienia,
- ciągłość i systematyczność oddziaływań,
- umożliwianie dziecku czerpania satysfakcji z jego osiągnięć.
Autorka sugeruje również baczne obserwowanie dziecka w celu poznania jego zainteresowań oraz zorientowania się, jakie zadania podejmuje spontanicznie. Jeżeli to ma miejsce, należy podtrzymać aktywność własną dziecka, podsuwając mu odpowiednie zadania. Powinny one być dostosowane do poziomu rozwoju dziecka a nie wieku życia. W przypadku, gdy na tle globalnego opóźnienia rozwoju niektóre funkcje wykazują szczególnie niski poziom, oprócz zajęć stymulujących ogólny rozwój nie może zabraknąć dodatkowych ćwiczeń korekcyjno-kompensacyjnych ukierunkowanych na tę wybiórczo pogłębioną dysfunkcję (np. usprawnianie funkcji percepcyjno-motorycznych). W przypadku nawarstwiania się wtórnych zaburzeń emocjonalnych, co zdarza się głównie u dzieci z inteligencją niższą niż przeciętna lub lekko upośledzonych, istnieje potrzeba oddziaływań psychoterapeutycznych, dostosowania wymagań rodziców i aspiracji dziecka do jego realnych możliwości.
.webp?id=437&format=aside&date=1467285972)
