Instytucje opiekuńcze dla dzieci
W latach siedemdziesiątych znacznie wzrosło zainteresowanie badaczy wpływem warunków panujących w różnych instytucjach opiekuńczych na rozwój i zachowanie dzieci. Chodzi tu m.in. o zastępcze rodziny, domy dziecka, domy dla dzieci upośledzonych, szkoły specjalne oraz schroniska dla młodzieży nieprzystosowanej. Całość wiedzy na ten temat zawarli Tizard i wsp. w książce wydanej w 1975 r. Autorzy przekonująco ukazali możliwości rzetelnego, wszechstronnego badania i pomiaru rodzaju oraz jakości opieki, a także wielkiego wpływu panujących w tych instytucjach warunków na zachowanie dzieci. Podobne badania, tyle że w odniesieniu do dorosłych w szpitalach psychiatrycznych, przeprowadzili Wing i Brown (1970), którzy również stwierdzili ogromną rolę instytucji w kształtowaniu zachowań chorych.

Czynniki geograficzne
Zgromadzone w bieżącym stuleciu obserwacje pozwalają wyodrębnić pewne obszary geograficzne,gdzie są bardzo wysokie wskaźniki przestępczości i psychiatrycznej zachorowalności. Co ciekawe, nikt nie potrafił podać przyczyn, nie było też wielkiego zainteresowania badaczy tym zagadnieniem (szczególnie jeśli chodzi o dzieci). Dopiero systematyczne badania porównawcze nad zaburzeniami psychicznymi mieszkańców wyspy Wight i jednej z dzielnic śródmieścia Londynu pozwoliły wyjaśnić niektóre problemy (Rutter i wsp., 1975; Rutter i Quinton, 1977). Badaniami objęto całe populacje, zastosowano jednolite, dokładnie sprawdzone metody pomiaru, a więc można być pewnym tego, że uzyskane wyniki wiernie odzwierciedlają rzeczywistość. Okazało się, że wskaźniki rozpowszechnienia zaburzeń psychicznych wśród mieszkańców śródmieścia Londynu były dwa razy wyższe niż u mieszkańców wyspy Wight. Udało się wykazać, że ta różnica nie była spowodowana mechanizmami selekcji czy migracji ludności. Najwidoczniej działał jakiś bliżej nieokreślony czynnik, związany z obszarem geograficznym. Jeśli chodzi o zaburzenia wśród dzieci, to ów czynnik działał pośrednio, poprzez wpływ na całą rodzinę, a nie bezpośrednio na dziecko. W tym wypadku różnice co do rozpowszechnienia zaburzeń psychicznych można było w znacznym stopniu wyjaśnić zagrożeniami w obrębie rodziny. Największe różnice między wyspą Wight a Londynem dotyczyły zaburzeń ropoczynających się w okresie wczesnego i nieco późniejszego dziecińśtwa. Były one natomiast mniejsze, gdy ich początek przypadał na okres pokwitania (Rutter, 1978/1980). Niestety, na podstawie uzyskanych wyników nie można było odpowiedzieć na pytanie, jakie to zagrożenia związane z dużym miastem są odpowiedzialne za większe rozpowszechnienie zaburzeń psychicznych (Quinton, 1994).

Analiza zdarzeń
W latach siedemdziesiątych nastąpiły znaczne zmiany w metodyce badań nad urazami psychicznymi i związanymi z nimi zmianami psychicznymi. W badaniach dorosłych największe zasługi położyli Brown i jego współpracownicy (Brown i wsp., 1973, Brown i Harris, 1978). O tym, że trudne i przykre doświadczenia życiowe mogą prowadzić do zaburzeń psychicznych, wiedziano już od początków istnienia psychiatrii (Meyer, 1957). Jednakże do lat siedemdziesiątych takie poglądy opierały się na pojedynczych obserwacjach, a nie na poprawnie przeprowadzonych badaniach naukowych. Dopiero Brown zaprowadził porządek i opracował zasady badań ważniejszych wydarzeń życiowych, stresów i urazów psychicznych. Na uwagę zasługują następujące cztery wskazówki tego autora:
1. W analizie należy odróżniać liczne zdarzenia będące następstwem postępowania człowieka od tych, które od niego nie zależą.
2. Należy analizować samo zdarzenie, niezależnie od tego, jak osoba ocenia jego wpływ na siebie. Powszechnie wiadomo, że kwalifikacja jakiegoś przeżycia jako urazu psychicznego (stres) w dużym stopniu zależy od stanu psychicznego człowieka.
3. Dla rozwoju zaburzeń psychicznych o wiele większe znaczenie mają wszelkie długotrwałe następstwa gwałtownego zdarzenia niż zmiany zaistniałe bezpośrednio po nim. W związku z tym, na przebieg zaburzeń wywiera wpływ wiele rozmaitych, dodatkowych okoliczności; nie bez znaczenia jest także sposób ich rozumienia i przeżywania przez badaną osobę.
4. Jeśli zaburzenie psychiczne występuje bezpośrednio po gwałtowym zdarzeniu, to można wnioskować, że między jednym a drugim zachodzi związek przyczynowy. We wcześniejszych badaniach wykazano, że zdarzenia łączące się z długotrwałym niebezpieczeństwem odgrywają bardzo ważną rolę w genezie zaburzeń psychicznych. Trzeba jednak pamiętać, że każdy inaczej reaguje na stres, podobnie zresztą jak na wiele innych czynników psychicznych i społecznych. Zdecydowana większość gwałtownych zdarzeń (urazów psychicznych) nie wywołuje żadnych zaburzeń psychicznych.
Nie ma najmniejszej wątpliwości, że na lata siedemdziesiąte przypada najbardziej dynamiczny rozwój badań nad czynnikami psychicznymi i socjalnymi. To wtedy dokonał się ogromny postęp pod względem metod pomiaru i analizy związków przyczynowych zaburzeń oraz znacznie poszerzono zakres badań, wychodząc poza analizę stosunków rodziców z dzieckiem. Zaznaczyły się pewne rozbieżności wyników i ocen roli czynników psychosocjalnych w powstawaniu zaburzeń w dzieciństwie oraz ich wpływu na stan psychiczny w dorosłym wieku. W psychiatrii dorosłych najwięcej uwagi poświęcano gwałtownym zdarzeniom oraz ich bezpośrednim następstwom psychopatologicznym. Natomiast w psychiatrii dziecięcej badania koncentrowały się na analizie następstw długotrwale działających, niekorzystnych czynników środowiskowych oraz na ich znaczeniu dla wystąpienia zaburzeń. Mniej uwagi poświęcano analizie związków czasowych między urazami psychicznymi a zmianami psychicznymi.