Stres w cukrzycy – jak sobie z nim radzić?
W pierwszej części artykułu (dostępny tutaj) przedstawiono specyfikę problemów psychologicznych towarzyszących cukrzycy i rolę współpracy lekarz-pacjent, mającą na celu zoptymalizowanie procesu leczenia. W niniejszej części przyjrzymy się stresowi pojawiającemu się przy tym schorzeniu.
Jak już wspomniano, diagnoza choroby zawsze wiąże się dla pacjenta z odczuwaniem stresu. Jego nasilenie jest zróżnicowane i zależne od wielu czynników, z których najważniejszym wydają się być indywidualne predyspozycje do odczuwania lęku i napięcia. Oprócz tego istotna jest jakość opieki medycznej, jaką otoczony jest chory, a także wsparcie środowiskowe.
Ogromne znaczenie dla samopoczucia ma również status ekonomiczny, jako że leczenie cukrzycy wymaga odpowiedniej diety, regularnego przyjmowania leków, wizyt u specjalistów oraz leczenia ewentualnych powikłań. Zwłaszcza w przypadku osób starszych może to być dużym obciążeniem domowego budżetu i tym samym stanowić źródło dodatkowego stresu, utrudniającego skuteczne radzenie sobie z dolegliwościami. Chorobie często towarzyszy strach, wynikający z niedostatecznej wiedzy na temat radzenia sobie; zdarza się, że posiadane informacje pochodzą ze źródeł innych niż medyczne.
Trudna dla pacjentów jest także świadomość przewlekłego procesu chorobowego, którego przebieg w dużej mierze uzależniony jest od działań samych pacjentów. Dla jednych będzie to dobra wiadomość – mogą bowiem mieć wpływ na chorobę i znacząco ograniczyć jej oddziaływanie na własne życie. Dla innych myśl taka może być paraliżująca, bowiem mają ponosić odpowiedzialność za proces, którego (zwłaszcza początkowo) nie znają; choroba oznacza wiele wyrzeczeń, które nie każdy jest w stanie udźwignąć.
Te indywidualne różnice pomiędzy pacjentami mogą – i powinny – być wykorzystywane w procesie leczenia. Określenie stylu radzenia sobie ze stresem pozwoli lekarzowi (oczywiście w miarę możliwości) dostosować interwencje terapeutyczne do potrzeb i potencjału pacjenta.
Narzędziem pomocnym w optymalizacji procesu leczenia jest opracowany przez profesora Andrzeja Kokoszkę z II Kliniki Psychiatrycznej WUM w Warszawie Zestaw Psychodiabetologiczny. Składa się on z dwóch narzędzi pomiarowych: Krótkiej Metody Oceny Radzenia Sobie z Chorobą oraz Krótkiej Metody Oceny Poczucia Wpływu na Przebieg Choroby.
Piśmiennictwo
Źródło tekstu:
- Kokoszka, A.: Diagnoza i postępowanie psychoterapeutyczne w cukrzycy: Zestaw Psychodiabetologiczny, Psychiatria w Praktyce Ogólnolekarskiej 2005; 4 (5): 146–152
