Zaburzenia psychiczne wieku podeszłego

Spis treści:

1. Otępienie
2. Otępienie z ciałami Lewy’ego
3. Otępienie czołowo-skroniowe
4. Choroba Alzheimera
5. Czynniki ryzyka wystąpienia otępienia
6. Depresja
7. Schizofrenia i zespoły urojeniowe
8. Zaburzenia świadomości

Otępienie 

Główną przyczyną otępienia w wieku podeszłym jest choroba Alzheimera, stanowi ok. 5% wśród osób powyżej 65 roku życia, kolejną co do częstości przyczyną jest choroba z ciałami Lewy’ego i otępienie czołowo-skroniowe.

Otępienie z ciałami Lewy’ego 

Otępienie z ciałami Lewy’ego charakteryzuje się zmiennością funkcji poznawczych w ciągu godzin, a nawet minut. Naprzemiennie występują omamy wzrokowe, urojenia prześladowcze i zaburzenia nastroju. Zaburzenia świadomości są krótkotrwałe i pojawiają się niezależnie od pory dnia, dodatkowo w zaawansowanym stadium obecne są liczne objawy neurologiczne.

Otępienie czołowo-skroniowe 

We wczesnym etapie przebiegu otępienia czołowo-skroniowego dominuje apatia, niedostosowanie społeczne, utrata zainteresowań lub rozhamowanie, nastrój euforyczny i wzmożona aktywność. Wraz z upływem czasu pogarsza się orientacja przestrzenna, zubożona zostaje jakość i ilość wypowiedzi chorego.

Zaburzenia psychiczne wieku podeszłego, fot. panthermedia

Choroba Alzheimera 

Pierwszymi objawami choroby Alzheimera są trudności w uczeniu się, zaburzenia zachowania, drażliwość i utrata dotychczasowych zainteresowań. W otępieniu o średnim nasileniu dominują zaburzenia pamięci, orientacji w czasie i przestrzeni oraz problemy językowe. W zaawansowanym stadium otępienia obecne są omamy wzrokowe i słuchowe, zaburzenia myślenia, urojenia i agresywne zachowania.

Czynniki ryzyka wystąpienia otępienia 

Częstość występowania otępienia zwiększa się wraz z wiekiem. Dodatkowymi czynnikami ryzyka są urazy głowy, nadużywanie alkoholu, nikotynizm, skłonność do depresji, niskie wykształcenie oraz urazy głowy.

Depresja 

Depresja w wieku podeszłym dotyczy aż 60% kobiet i 50% mężczyzn. Najczęściej ma ona postać psychotyczną lub typowo dystymiczną. Charakteryzuje się lękiem, niepokojem psychoruchowym, urojeniami i zaburzeniami pamięci. Często towarzyszą jej także objawy hipochondryczne, utrata zainteresowań, apatia, zobojętnienie i obniżenie sprawności fizycznej i intelektualnej.

Czynnikiem ryzyka wystąpienia depresji u osoby w wieku podeszłym jest:

• utrata bliskiej osoby, samotność, ubóstwo, pobyt w szpitalu,
• niedowidzenie, niedosłuch,
• udar, choroba Parkinsona, choroba Alzheimera -choroba nowotworowa, wieńcowa, cukrzyca, przebyty zawał,
• zmiana miejsca pobytu,
• ograniczenie sprawności i samodzielności.

Schizofrenia i zespoły urojeniowe 

Częstość występowania schizofrenii po 65 roku życia wynosi około 2,5%,natomiast zespoły urojeniowe w wieku podeszłym pojawiają się stosunkowo rzadko i obejmują około 1% populacji po 65 roku życia.

Początek schizofrenii wśród osób starszych jest podstępny i powolny, zwykle rozpoczyna się od urojeniowych omamów wzrokowych i słuchowych, które zwykle związane są z najbliższym otoczeniem chorego,np. znajomymi, sąsiadami lub rodziną.

Zaburzenia psychiczne wieku podeszłego, fot. panthermedia

Często występuje apatia i izolacja, natomiast rzadko zaburzenia myślenia i afektu. Omamy dotyczą głównie słuchu, wzroku, węchu, dotyku i smaku. Do czynników ryzyka pojawienia się schizofrenii w wieku starczym zalicza się problemy ze słuchem i wzrokiem, zaburzenia osobowości lub przebyte urazy ośrodkowego układu nerwowego.

Zaburzenia świadomości 

Zaburzenia świadomości w wieku podeszłym są objawem powszechnym, głównie wśród chorych po przebytych operacjach lub w ciężkich stanach somatycznych. U chorych najczęściej obserwuje się niepokój, lęk, zaburzenia koncentracji, zaburzenia zachowania i majaczenie. Prosty kontakt zwykle jest zachowany, zdarza się, że pacjenci co chwila zapadają na krótkie drzemki lub odwrotnie bardzo gwałtownie reagują na bodziec.

Zaburzenia świadomości spowodowane są zarówno czynnikami biologicznymi jak i psychologicznymi. Zalicza się do nich odwodnienie, nieprawidłowe odżywienie, choroby somatyczne i zmiany statusu społecznego. Wpływ mogą mieć także stosowane leki.

Czynniki ryzyka wystąpienia zaburzeń świadomości to:

• gorsza aktywność fizyczna,
• otępienie,
• poważna choroba somatyczna,
• wiek powyżej 80 lat -zaburzenia snu,
• operacja chirurgiczna -pobyt w szpitalu.