Zespół Fregoliego: kiedy pacjent zaczyna błędnie identyfikować ludzi...

Spis treści:

1. Zespół Fregoliego: jakie są jego charakterystyczne cechy?
2. Przyczyny zespołu Fregoliego
3. Jak rozpoznaje się zespół Fregoliego?
4. Jakie są możliwości leczenia zespołu Fregoliego?

Zaburzenia urojeniowe można uznać za jedne z ciekawszych problemów, z którymi stykają się psychiatrzy. W przebiegu tych zaburzeń nieprawidłowe, niedające się skorygować przekonania pacjentów – bo tym właśnie są urojenia – związane mogą być z naprawdę różnorodną tematyką. Urojeń wyróżnia się wiele rodzajów, jak ich przykłady można podać chociażby urojenia zazdrości (występujące w skrajnej postaci np. w przebiegu zespołu Otella), urojenia prześladowcze, urojenia ksobne czy urojenia nihilistyczne.

Specyficzną postacią zaburzeń urojeniowych jest zespół Fregoliego. Jednostka ta w pewien sposób jest podobna do innego zaburzenia – zespołu Capgrasa – i również jest ona zaliczana do grupy kilku problemów, określanych jako urojeniowe zespoły błędnej identyfikacji.

Nazwa opisywanego zespołu pochodzi do nazwiska włoskiego aktora, którym był Leopoldo Fregoli. Artysta ten znany był z tego, że podczas swoich występów potrafił w wyjątkowo szybki sposób zmieniać swoje przebranie. Pierwszy opis zespołu Fregoliego pochodzi z 1927 roku i jego autorami byli P. Courbon i G. Fail. Badacze w swojej pracy opisali kobietę, która podawała, że jest ona ciągle prześladowana przez dwóch konkretnych aktorów, których znała z przedstawień teatralnych. W pierwszej chwili można by uznać, że pacjentka ta doświadczała po prostu urojeń prześladowczych – z jakiegoś jednak powodu zespół Fregoliego jest odróżniany od urojeń prześladowczych…

Wsparcie psychiatry, fot. panthermedia

Zespół Fregoliego: jakie są jego charakterystyczne cechy? 

Pacjenci z zespołem Fregoliego twierdzą, że różni spotykani przez nich ludzie są tak naprawdę jedną (ewentualnie kilkoma) osobami, które jedynie – w jakiś niezrozumiały i niejasny sposób – zmieniają swój wizerunek.

Z zespołem Fregoliego związane są jednak również i inne problemy. Pacjenci mogą doświadczać także:

• deficytów pamięci wzrokowej,
• zaburzeń czynności wykonawczych,
• zaburzeń czynności poznawczych,
• omamów,
• deficytów uwagi oraz koncentracji.

Oprócz już wspomnianych, pacjenci z zespołem Fregoliego nieprawidłowo mogą identyfikować nie tylko różnych ludzi – zaburzenia mogą dotyczyć w tym przypadku również i rozpoznawaniu różnorodnych przedmiotów, jak i nawet całych miejsc. Powyżej wspomniano opis pierwszej pacjentki z zespołem Fregoliego, gdzie pojawił się wątek urojeń prześladowczych – ten typ urojeń, rzeczywiście, nierzadko jest spotykany u osób z opisywanym typem urojeniowego zespołu błędnej identyfikacji.

Przyczyny zespołu Fregoliego 

Za jedną z przyczyn zespołu Fregoliego uznawane jest pojawianie się u pacjentów skutków ubocznych zażywanych przez nich leków. W tym przypadku dotyczy to preparatów lewodopy, czyli substancji, która odgrywa podstawową rolę w leczeniu choroby Parkinsona. Stosowanie lewodopy może bowiem sprzyjać zarówno występowaniu u chorych urojeń, jak i omamów. Zazwyczaj skutkiem ubocznym zażywania L-dopy, który jest bardziej wyrażony, są halucynacje, jednakże rzeczywiście występowanie zaburzeń urojeniowych na skutek zażywania tychże środków jest jak najbardziej możliwe, co więcej – to właśnie pojawianie się działań ubocznych tego preparatu uznawane jest za najczęstszą przyczynę zespołu Fregoliego.

Inną możliwą przyczyną zespołu Fregoliego są uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Do tego rodzaju zaburzeń urojeniowych doprowadzić mogą szczególnie uszkodzenia takich rejonów mózgowia, jak prawy płat czołowy czy lewa okolica skroniowo-ciemieniowa.

Ogólnie funkcjonuje pogląd, że przyczyną zespołu Fregoliego są te patologie, przez które pojawiają się u chorych zaburzenia funkcjonowania tzw. „węzłów kojarzeniowych”. To właśnie przez takie zjawisko pacjenci – widząc kogoś obcego, ale posiadającego w swoim wyglądzie jakąś cechę, która jest taka sama jak u znanej im osoby – mogą nieprawidłowo uznawać obcego człowieka za kogoś, kogo tak naprawdę znają, a kto jedynie w jakiś sposób zmienił swoją prezencję. Innym spotykanym wytłumaczeniem, dlaczego urojeniowe zespoły błędnej identyfikacji – takie jak zespół Fregoliego czy zespół Capgrasa – występują u pacjentów, jest to, że problemy te pojawiają się wskutek różnorodnych zaburzeń identyfikacji ludzkich twarzy.

Wsparcie psychiatry, fot. panthermedia

Jak rozpoznaje się zespół Fregoliego? 

Zaburzenia z kręgu urojeniowych zespołów błędnej identyfikacji są problemami tak naprawdę rzadkimi – z tego właśnie względu przed postawieniem rozpoznania m.in. zespołu Fregoliego konieczne najpierw jest wykluczenie innych, znacznie częstszych schorzeń, które mogą stanowić potencjalne przyczyny istniejących u chorego zaburzeń psychicznych.

Zespół Fregoliego zasadniczo może traktować jako problem ze spektrum zaburzeń psychotycznych, dlatego też w razie jego podejrzenia konieczne staje się wykluczenie częstszego schorzenia, którym jest chociażby schizofrenia. W procesie diagnostycznym istotne jest także wykluczenie innych problemów ze zdrowiem psychicznym, takich jak chociażby zaburzenia afektywne (np. w postaci depresji z objawami psychotycznymi) czy stanów po zażyciu substancji psychoaktywnych.

Jakie są możliwości leczenia zespołu Fregoliego? 

Zasadniczo leczenie zespołu Fregoliego nie różni się od terapii, która wdrażana jest u chorych z innymi rodzajami zaburzeń urojeniowych. Podstawowe znaczenie w terapii jednostki ma farmakoterapia bazująca na stosowaniu przez chorych leków przeciwpsychotycznych (neuroleptyków). Przy współistnieniu u pacjentów innych zaburzeń (np. zaburzeń nastroju czy napadów drgawkowych), zalecane mogą im być również i preparaty z innych grup, jak np. leki przeciwdepresyjne czy przeciwdrgawkowe.