Lęk i nerwica

Współpraca Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego z Radą Języka Polskiego.

Natrętne myśli mogą mieć różną tematykę, często dotyczą one jednak aspektów religijnych, higienicznych oraz seksualnych. Zazwyczaj są one znaczącym utrapieniem dla doświadczających ich pacjentów, utrudniając im w dużym stopniu codzienne funkcjonowanie. Skąd się jednak biorą natrętne myśli i w jaki sposób można sprawić, by przestały się one pojawiać u pacjenta?

Skłonność do martwienia się dotyka niemalże każdego człowieka, choć z punktu widzenia psychologicznego nie stanowi dla nas wartości dodanej, a wręcz przeciwnie. Jest to proces uruchamiania negatywnych predykcji dotyczących przyszłości, które są podłożem budulcowym dla reakcji lękowych. W sytuacji przewlekłego zamartwienia się i utrzymywania lęku na odpowiednim stałym poziomie możemy mieć do czynienia nawet z zaburzeniami codziennego funkcjonowania.

Pojawienie się groźnej choroby COVID-19. Strach przed zachorowaniem. Izolacja z powodu kwarantanny – wszystko to wpłynęło na stan naszej psychiki. Podpowiadamy, jak sobie radzić ze stresem i gdzie szukać pomocy.

Nyktofobia należy do fobii specyficznych, nazywanych także fobiami prostymi bądź izolowanymi – są to najczęściej występujące zaburzenia psychiczne. Czym jest lęk przed ciemnością, jakie są objawy nyktofobii i jak ją leczyć, dowiesz się, czytając poniższy artykuł.

Zaburzenia lękowe są jednymi z najbardziej rozpowszechnionych zaburzeń psychicznych – nie budzi więc raczej większego zdziwienia to, jak dużo ludzi poszukuje informacji o lekach zmniejszających nasilenie lęku. Bez recepty dostępne są wyłącznie łagodne, ziołowe preparaty o działaniu wyciszającym, leki przeciwlękowe można natomiast zdobyć jedynie dzięki wizycie u lekarza – w przypadku większości z nich pacjenci powinni przy ich stosowaniu zachować szczególną ostrożność.

Wzrost poziomu adrenaliny pod wpływem chwilowego stresu dostarcza nam wielu niezapomnianych przeżyć, mobilizując organizm do działania i wpływając na niego pozytywnie. Jednak mało kto zdaje sobie sprawę z tego, jakie konsekwencje dla zdrowia i funkcjonowania całego organizmu może mieć długotrwała ekspozycja na stres.

Arachnofobia, lęk wysokości czy klaustrofobia – wszystkie z wymienionych problemów są przykładami zaburzeń lękowych z grupy fobii specyficznych. Zaburzenia te są interesujące nie tylko z powodu tego, że lęk budzić może w pacjentach tak naprawdę dowolny czynnik, ale i przez to, że dość intrygujące bywają ich przyczyny. Co jednak dokładnie może być przyczyną fobii specyficznych i co można zaproponować pacjentom, którzy zmagają się z którymś z tych problemów – jakie są metody leczenia fobii specyficznych?Fobią specyficzną określa się problem, w którym u pacjenta poczucie lęku wyzwalane jest przez jakiś ściśle określony czynnik. Obawy pojawiają się w tym przypadku zarówno wtedy, kiedy człowiek styka się z budzącym u niego lęk czynnikiem lub sytuacją, ale i wtedy, gdy pacjent tylko o tym pomyśli. Fobia może dotyczyć wyjątkowo wielu różnych aspektów. Zdarzają się takie fobie specyficzne, które nie wzbudzają większego zdziwienia – takowymi są chociażby lęk wysokości, klaustrofobia (lęk przed zamkniętymi, ciasnymi przestrzeniami) czy arachnofobia (lęk przed pająkami). W grupie tej wyróżnia się jednak również i takie problemy, które przez niektórych ludzi uznawane mogą być wręcz za dziwaczne. Jako ich przykłady można podać tutaj ksantofobię (lęk przed kolorem żółtym), ablutofobię (lęk przed kąpaniem się) oraz filofobię (czyli lęk przed zakochaniem). Skąd się jednak biorą u ludzi fobie specyficzne?

Świat, w którym  żyjemy, dostarcza nam wiele stresu. W pracy z kolei, w której – de facto – spędzamy najwięcej swojego czasu, wszechobecna jest presja. Pracodawca wymaga od nas realizacji celów, dobrych wyników, nienagannego wyglądu czy ciągłego uśmiechu na twarzy. Coraz więcej osób przyznaje się do wypalenia zawodowego, które w 2019 roku Światowa Organizacja Zdrowia formalnie uznała je za zjawisko zawodowe. Czym jest, jak sobie z nim radzić i czym właściwie różni się od stresu i zmęczenia?

Fobia społeczna – teoretycznie wydawałoby, się że terminu tego nie trzeba tłumaczyć, w praktyce jednak okazuje się, że naprawdę wiele osób nie wie, czym tak naprawdę jest to zaburzenie. Otóż czasami dzieci i nastolatki, które uznawane są przez rodziców za samotników „z charakteru”, w rzeczywistości zmagają się z lękiem społecznym, który utrudnia im funkcjonowanie, a który tak naprawdę jak najbardziej można pokonać. Po czym jednak w ogóle stwierdzić, że dziecko może mieć fobię społeczną?

Zespół lęku uogólnionego uznać można za jedno z bardziej uciążliwych zaburzeń lękowych – w jego bowiem przypadku dochodzi do tego, że lęk, co prawda o różnym natężeniu, to jednak towarzyszy pacjentowi zasadniczo przez cały czas. Ciągłe obawy stanowią zaś duże obciążenie nie tylko dla psychiki, ale i komplikują one pacjentowi życie na wiele różnych sposobów – zespół lęku uogólnionego utrudnia człowiekowi funkcjonowanie czy to w domu, czy też w pracy oraz w szkole. Co więc można polecić osobom z zespołem lęku uogólnionego – na czym polega leczenie tego problemu?

Oddziaływania i techniki psychoterapeutyczne przeszły długą drogę rozwoju, poprzez techniki behawioralne, poznawcze, by połączyć swoje siły w niesieniu pomocy jako trzecia fala oddziaływań psychoterapeutycznych pod postacią terapii poznawczo-behawioralnej. Techniki te mają swoją ugruntowaną pozycję w walce z bólem chronicznym i w pomocy osobom odczuwającym przewlekły ból.

Nie we wszystkich ludziach możliwość wyjazdu na wakacje budzi pozytywne odczucia – w przypadku osób, które zmagają się z hodofobią, samo już tylko pomyślenie o potencjalnej podróży jest źródłem niebywałego lęku. Jakie są przyczyny tego problemu? Co wskazuje na to, że ktoś może cierpieć na hodofobię i w jaki sposób można leczyć ten typ fobii specyficznej?

Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne u dzieci związane są z tym, że mali pacjenci doświadczają uciążliwych, dręczących ich myśli, których pozbyć próbują się oni poprzez podejmowanie się różnych, nierzadko dziwacznych, czynności. Dokładne przyczyny problemu nie są znane, szczęśliwie dużo lepiej poznano szczęśliwie objawy zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych. Jakie więc zachowania dziecka powinny wzbudzić niepokój rodziców i na czym polega leczenie obsesji i kompulsji u dzieci?

Wśród zaburzeń lękowych, które mogą wystąpić u dzieci, wymienia się m.in. zaburzenie lękowe uogólnione, lęk separacyjny czy fobie specyficzne. Jakie objawy powinny zaniepokoić rodziców, bo mogą one być związane właśnie z zaburzeniami lękowymi u dziecka? Na czym polega leczenie zaburzeń lękowych u dzieci?

Hafefobia to lęk przed dotykiem. O tym, że bardzo szybko doprowadzać ona może do trudności w codziennym funkcjonowaniu, przekonywać zapewne nie trzeba – przypadkowe dotknięcie przez innego człowieka może mieć miejsce chociażby w autobusie czy w sklepie. Co jednak doprowadza do hafefobii? Czy ten rodzaj fobii można jakoś wyleczyć?

Nie wyróżnia się jakiejś jednej, konkretnej przyczyny zaburzeń lękowych. Obecnie dominuje pogląd, że wpływ na pojawianie się u ludzi lęku ma szereg różnych czynników, wśród których wymienia się zarówno rolę genów i czynników środowiskowych, ale i wpływ chorób somatycznych czy różnych substancji psychoaktywnych na możliwość pojawiania się zaburzeń lękowych. Ostatecznie okazuje się, że źródłem utrudniającego pacjentom życie lęku może być naprawdę wyjątkowo duża liczba różnych czynników.

Oksytocyna jest jednocześnie hormonem i neuroprzekaźnikiem. Wywiera ona wiele różnych działań w organizmie, m.in. związana jest ona z pojawianiem się u ludzi empatii, oprócz tego oksytocyna nazywana bywa „hormonem miłości”. Ze względu na liczne efekty działania oksytocyny, naukowcy wciąż przyglądają się tej substancji – według jednych z najświeższych doniesień uczonych możliwe jest, iż wywieranie wpływu na oksytocynę mogłoby stanowić jedną z metod leczenia zaburzeń psychicznych, takich jak np. lęk społeczny.

Stres, stresowy, stresogenny, odporność na stres, podatność na stres, reakcja stresowa, stres pourazowy – wiele jest pojęć, które próbują ułatwić zrozumienie czym w rzeczywistości jest stres. Często jest rozumiany jako bodziec wzmagający aktywność naszego organizmu. Ale także jako reakcja organizmu. Rozróżniany jest stres fizyczny i psychiczny. Mówimy wreszcie o podatności lub odporności na stres. Odmieniany przez wszystkie przypadki i używany w wielu określeniach. Czym jest stres? To negatywne czy pozytywne uczucie? Popycha do działania, rozwoju czy raczej paraliżuje, powoduje stagnację?

Każdy z nas ma większą, bądź mniejszą potrzebę życia w społeczeństwie. Nawet jeżeli wybierzemy życie w pojedynkę, czy to z potrzeby całkowitej niezależności, niestałości miejsca zamieszkania, czy to z powodu wcześniejszych złych doświadczeń w kontaktach międzyludzkich to i tak zaczniemy szukać substytutów relacji. Zainteresowanie „życiem” innych na portalach społecznościowych, baczne śledzenie życia serialowego, przeglądanie plotkarskich gazet i newsów z życia gwiazd – może to sposób na nudę, a może szukanie pozornego kontaktu z drugim człowiekiem? A może po prostu nie potrafimy być sami?