Anoreksja - przyczyny, objawy, diagnoza, leczenie

Objawy i przebieg anoreksji

Anoreksja należy do grupy zaburzeń odżywiania. Według statystyk większość, bo nawet 85 do 90% osób chorujących na anoreksję stanowią kobiety. Problem zazwyczaj rozpoczyna się w wieku dorastania.

Pacjenci z anoreksją obsesyjnie skupiają się na swojej wadze, co wynika z ich przekonania o posiadaniu nadmiernej masy ciała. Ciągłe próby utraty kilogramów podejmowane są na różne sposoby. Chorzy drastycznie ograniczają kaloryczność swoich posiłków – nawet do kilkuset lub mniej (!) kalorii dziennie, wykonują różne ćwiczenia czy stosują leki, takie jak środki moczopędne czy przeczyszczające (mogą się oni nawet uzależnić od tych środków). Mogą oni też unikać sytuacji związanych ze spożywaniem posiłków, takich jak choćby spotkania towarzyskie. Osiągnięcie założonej wagi zazwyczaj nie powoduje ustania dolegliwości, ponieważ pacjenci mają tendencję do stawiania sobie za cel uzyskanie coraz to mniejszej masy ciała.

U pacjentów z anoreksją (zwłaszcza w bardziej zaawansowanych stadiach choroby) głównym, widocznym na pierwszy rzut oka problemem, jest zbyt mała masa ciała. Choroba spustoszenie sieje jednak głównie tam, gdzie nie od razu to widać – czyli we wnętrzu organizmu.

Kiedy udać się do lekarza i leczyć anoreksję?

Anoreksję zdecydowanie można traktować jako stan zagrożenia życia. Dostępne statystyki są wręcz zatrważające, bowiem od 5 do 20% cierpiących na to zaburzenie odżywiania umiera z powodu związanych z nim konsekwencji. Pacjentom z anoreksją bezapelacyjnie trzeba więc udzielać pomocy – wiedzę o tym, kiedy jest to bezwzględnie wymagane, można posiąść dzięki zapoznaniu się z poniżej wymienionymi powikłaniami schorzenia.

W efekcie niedoboru składników odżywczych u chorych dochodzi do zaników mięśni. Dotyczy to zarówno struktur odpowiedzialnych za poruszanie się, jak i włókien mięśnia sercowego. Na skutek defektów w obrębie serca dochodzić może do spowolnienia jego czynności i do obniżenia wartości ciśnienia tętniczego krwi. Drugi z wymienianych aspektów, czyli niskie ciśnienie tętnicze, razem z odwodnieniem (które bywa spotykane u chorych na anoreksję) mogą z kolei doprowadzać do wystąpienia niewydolności nerek.

U chorych na anoreksję osłabione zostają również kości. Osteoporoza typowo kojarzona jest z pacjentami w wieku podeszłym, jednakże w przypadku istnienia zaburzeń odżywiania choroba może pojawić się nawet u 20-latka. Na skutek obecności osteoporozy u pacjentów może dochodzić do patologicznych złamań (pojawiających się nawet po stosunkowo błahych urazach), a wraz z nimi zwiększone jest z kolei choćby ryzyko powstawania zatorów w obrębie naczyń krwionośnych.

Problemy pacjentów z anoreksją związane mogą być także z zaburzeniami miesiączkowania (które mogą w przyszłości utrudniać ewentualne zajście w ciąże), zaburzeniami hormonalnymi czy łysieniem. Na skórze tych chorych pojawiać się może specyficzne owłosienie (tzw. lanugo), które to ma za zadanie zmniejszać utratę ciepła z organizmu. Do innych zaburzeń zalicza się także niedobory białych i czerwonych krwinek, skutkujące deficytem odporności i anemią.

U chorych na anoreksję spotykane mogą być różnego rodzaju zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej. Obserwować można niedobory potasu, sodu, magnezu czy fosforu, ale i zbyt niski poziom glukozy we krwi tych pacjentów (hipoglikemię).

Anoreksja bywa niejedynym problemem psychicznym pacjentów na nią cierpiących. Razem z tym schorzeniem współwystępować może m.in. depresja, której to obecność nasila ryzyko popełnienia przez chorego samobójstwa.

Leczenie anoreksji

Wszelkie podejrzenie groźnych zaburzeń powinno więc kierować rodzinę pacjenta ku poszukiwaniu dla niego pomocy. Wskazówką, że trzeba się spieszyć, mogą być wymienione powyżej sytuacje, ale i wynikające z niedoboru składników odżywczych w ośrodkowym układzie nerwowym takie dolegliwości, jak znaczne problemy z koncentracją czy spowolnienie myślenia u chorego.

Pacjent z anoreksją, w zależności od zaawansowania choroby, wymaga różnego rodzaju pomocy medycznej. W przypadku istnienia znacznych konsekwencji somatycznych tego zaburzenia, pierwszą korzystną interwencją może być leczenie pacjenta np. w oddziale internistycznym, na którym specjaliści będą w stanie opanować spustoszenie dokonane przez chorobę (np. problemy kardiologiczne, osteoporozę czy wyrównać zaburzenia wodno-elektrolitowe). Leczenie deficytów żywieniowych u chorych na anoreksję nie polega na prostym zwiększeniu ilości podawanego pacjentowi pokarmu - należy robić to wyjątkowo rozważnie, ponieważ zbyt duża podaż kalorii może spowodować wystąpienie tzw. zespołu ponownego odżywienia.

Po uzyskaniu poprawy stanu klinicznego pacjent może z kolei trafić do kliniki psychiatrycznej, gdzie tamtejsi lekarze skupią się na terapii podstawowego problemu pacjenta, czyli właśnie na leczeniu anoreksji.