Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego ma już 21 lat
Fot. medforum
19 sierpnia 1994r. wydano tekst Ustawy. Podpisana przez prezydenta Lecha Wałęsę, weszła w życie 21 stycznia 1995r. Co zmieniła w obrazie polskiej psychiatrii?
Podstawą dokumentu stały się zapisy tzw. „zielonej książeczki”, stworzonej przez Instytut Psychiatrii i Neurologii. Prace nad dokumentem zostały zapoczątkowane w 1972r. – minęło zatem ponad 20 lat zanim ustawa ujrzała światło dzienne. Wzorowana na ustawach Europy Zachodniej i Stanów Zjednoczonych, uwzględniająca założenia Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, miała być dokumentem kompleksowo dbającym o prawa pacjenta psychiatrycznego.
W praktyce – jak to zwykle bywa – okazało się, że dokument zawiera liczne niejasności oraz kontrowersje. O części z nich pisaliśmy już wcześniej TUTAJ. Mimo licznych nowelizacji, ustawa nadal nie spełnia oczekiwań części środowiska medycznego, ale także samych pacjentów i ich rodzin. W roku 2013 także Trybunał Konstytucyjny zakwestionował jeden z jej zapisów, dotyczący zastosowania środków przymusu bezpośredniego w izbach wytrzeźwień. Do dziś jednak zapisy nie zostały zmienione – obecny rząd prowadził co prawda prace i zaprosił do konsultacji zainteresowane środowiska, jednak zbliżający się koniec kadencji uniemożliwił podjęcie wiążących decyzji.
W sejmie trwają również prace nad Ustawą o zdrowiu publicznym. Jednym z przewidzianych zapisów jest włączenie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w ramy Narodowego Programu Zdrowia, a więc dokumentu obejmującego różne sektory opieki zdrowotnej. Środowiska związane z psychiatrią apelują o zaniechanie tego kroku, który może doprowadzić do zniweczenia dotychczasowych wysiłków włożonych w podnoszenie jakości polskiej psychiatrii.
Problemy polskiego lecznictwa psychiatrycznego nie sprowadzają się rzecz jasna do kwestii ustawowych; ogromnie istotnym zagadnieniem jest finansowanie tego sektora. W chwili obecnej Narodowy Fundusz Zdrowia przeznacza na świadczenia psychiatryczne i leczenie uzależnień ok. 3% ze wszystkich swoich środków na opiekę zdrowotną.
Jakie są Wasze doświadczenia związane z funkcjonowaniem Ustawy? Jako lekarzy, pacjentów i ich rodzin: co warto byłoby zmienić? Rocznica ustawy może być dobrą okazją do podjęcia tej ważnej dyskusji. Czekamy na Wasze opinie!
