Czy to już Hipomania? – objawy, rozpoznanie, leczenie zaburzeń afektywnych
Hipomania (zespół hipomaniakalny) opisywana zwykle jako stan nadmiernie podwyższonego nastroju, tzw. „górka” lub "mania o łagodniejszym nasileniu" może stanowić jeden z epizodów choroby afektywnej dwubiegunowej (ChAD) i doprowadzić do istotnego pogorszenia funkcjonowania psychospołecznego.
Czym jest choroba afektywna dwubiegunowa?
Choroba afektywna dwubiegunowa (zaburzenie afektywne dwubiegunowe, lub dawniej choroba/psychoza maniakalno-depresyjna lub cyklofrenia) to zaburzenie z kręgu zaburzeń nastroju, w którym u tej samej osoby może wystąpić mania lub hipomania, depresja i tzw. epizod mieszany. W przebiegu choroby możliwe jest wystąpienie każdej kombinacji tych epizodów. Między epizodami występuje stan remisji, czyli stan bez objawów lub z objawami dyskretnymi. Choroba ma charakter przewlekły i nawracający.
Kogo dotyczy?
Zwykle ludzi młodych, zarówno kobiet, jak i mężczyzn (w równej częstości). Pierwsze zachorowania przypadają zazwyczaj na okres przed 20 rokiem życia. Choroba jest rozpoznawana najczęściej między 20 a 30 rokiem życia.
Jakie są objawy Hipomanii?
- Nadmierna wesołość.
- Drażliwość.
- Przyspieszony tok myślenia.
- Wielomówność, wielowątkowość.
- Rozpraszalność uwagi.
- Zwiększona kreatywność.
- Zwiększona aktywność lub energia skierowana na cel.
- Zmniejszona potrzeba snu.
- Wzmożona aktywność socjalna, seksualna lub pobudzenie ruchowe.
- Skłonność do zachowań ryzykownych, lekkomyślnych, impulsywnych.
- Nagła pewność siebie.
- Wysoka samoocena.
Stan chorobliwie wzmożonego nastroju utrzymuje się minimum 4 dni i może prowadzić do poważnej dezorganizacji życia psychospołecznego. Osoba w stanie hipomaniakalnym nagle, bez uchwytnej przyczyny emanuje radością, niespożytą energią, śpi po kilka godzin dziennie lub nie śpi praktycznie w ogóle. Działa dużo, zwykle jednak nie kończy rozpoczętych aktywności, łatwo je porzuca, szybko się przy tym irytuje.
Podejmuje się ryzykownych, lekkomyślnych działań ( np. nierozważne zakupy, zaciąganie długów, wielkie podróże). Staje się drażliwa, ma trudności w koncentracji i skupieniu uwagi. Łatwo nawiązuje, często ryzykowne, kontakty towarzyskie, seksualne. Mówi szybko, jest chaotyczna, nie dopuszcza nikogo do głosu.
Choroba a produktywność
Z drugiej strony jest to stan większej produktywności, kreatywności i intensywnych sukcesów. Chorzy w tym stanie zwykle osiągają największe sukcesy zawodowe, a najbardziej płodne okresy w twórczości artystów chorujących na ChAD przypadają właśnie w okresie hipomanii. Vincent van Gogh jeden z największych malarzy wszechczasów zmagał się z ChAD z okresowymi epizodami psychotycznym. Podobnie wybitni literaci - Ernest Hemingway, Zbigniew Herbert, a także Irving Berlin, autor m.in. „White Christmas” i wielu innych wybitnych artystów.
Niejednkrotnie ani pacjent, ani jego rodzina i przyjaciele nie traktują hipomanii jako stanu odbiegającego od normy. Mylnie sądzą, że stanowi okres przemiany, rozwoju, wykorzystywania swojego potencjału, okres odnoszenia sukcesu. Nie widzą żadnego zagrożenia. W tej fazie istnieje jednak poważne ryzyko, iż hipomania przerodzi się w chaos manii – zaburzenie bardzo destrukcyjne i obciążające dla rodziny, stąd też należy zachować szczególną czujność i w razie jakichkolwiek wątpliwości skontaktować się z lekarzem psychiatrą.
fot. panthermedia
Czy to już hipomania?
Jak odróżnić hipomanię od naturalnie podwyższonego nastroju?
W wielu przypadkach jest to trudne do oceny. W celach pomocniczych został stworzony kwestionariusz HCL – 32 (Hypomania Check List) – kwestionariusz objawów hipomanii, w którym pacjent samodzielnie udziela odpowiedzi na pytania dotyczące napędu, nastroju i aktywności.
