Neurologiczne podłoże zaburzeń snu - narkolepsja

Narkolepsja zaliczana jest do rzadko występujących chorób o podłożu neurologicznym, w której to pacjent odczuwa nadmierną senność za dnia. Dotyka ona zarówno mężczyzn jak i kobiet.
Osoba chora na narkolepsję, może zasnąć w każdej chwili i w każdej pozycji (w banku, w sklepie, w szkole, podczas spaceru, w kinie czy na schodach) i zajmuje jej to kilka sekund. Przyczyną narkolepsji, jest niedobór jednego z białek (hipokretyny), które odgrywa kluczową rolę w regulacji snu i czuwania a przyczyną owego niedoboru jest uszkodzenie bocznego podwzgórza.
Co ważne narkolepsja nie jest chorobą psychiczną. Jest to choroba nieuleczalna ale można z nią normalnie funkcjonować i cieszyć się życiem.
Co jest przyczyną narkolepsji i jakie są jej główne objawy?
Narkolepsja, w początkowym swym stadium jest najczęściej lekceważona, osoby chore twierdzą, iż mają problem z sennością w ciągu dnia a wynika to m.in. z przemęczenia bądź z chorób im towarzyszących. Z czasem jednak senność w ciągu dnia staje się nie do zniesienia a zaśnięcia w różnych miejscach zdarzają się coraz częściej.
Wtedy najczęściej pacjenci udają się do lekarza. Przyczyny narkolepsji nie są znane w szczegółach, choć wiadomo, iż związane są z zaburzoną regulacją fazy REM u pacjentów. Wpływ na ten proces może mieć jedno z białek odgrywające kluczową rolę w regulacji procesów snu i czuwania- hipokretyna (ważny neuroprzekaźnik w mózgu).
Jest ona produkowana w mniejszych ilościach u osób cierpiących na narkolepsję aniżeli u osób zdrowych w mózgu. W przypadku narkolepsji zwrócono także szczególną uwagę na nieprawidłowo zachodzącą reakcję autoimmunologiczną (aby wykazać, czy jest to przyczyną narkolepsji, konieczne sa dalsze badania i obserwacje).
Wśród najczęściej występujących objawów narkolepsji występują:
- nadmierna senność za dnia, która ustępuje po krótkiej drzemce po czy zaraz powraca. Pacjenci zasypiają w bardzo krótkim czasie (do około 3-5 minut) w różnych pozycjach (na stojąco, na siedząco) w każdej sytuacji. Senność wraz z rozwojem choroby nasila się i pacjent nie jest w stanie jej kontrolować.
- halucynacje senne, są charakterystyczne dla pacjentów z narkolepsją. Zaraz po zaśnięciu doświadczają oni różnego rodzaju marzeń sennych, które są bardzo realistyczne. W większości przypadków prowadzą one do lęku, przerażenia, strachu i niepewności.
- katalepsja, jest jednym z objawów charakterystycznych tylko i wyłącznie dla narkolepsji. Dochodzi tutaj doz wiotczenia mięśni, co z kolei prowadzi do upadku osoby chorej, bełkotliwej mowy, zwiotczenia mięśni twarzy.
- paraliż przysenny, jest bardzo nieprzyjemnym objawem. Pojawia się zaraz po obudzeniu lub podczas zasypiania. Pacjent nie jest w stanie się poruszać co wywołuje u niego przerażenie.
- problemy z zasypianiem
- zmęczenie w ciągu dnia, drażliwość, wybuchowość i inne
Jak wygląda leczenie narkolepsji i życie
Narkolepsja wymaga leczenia, gdyż objawy jej towarzyszące uniemożliwiają normalne funkcjonowanie nie tylko za dnia ale także w nocy. Leki przeciwdepresyjne podawane są pacjentom, którzy mają objawy: katalepsję oraz halucynacje senne. Stosowane są także inne leki stymulujące, których zadaniem jest ograniczenie liczby drzemek za dnia.
W przypadku cięższego przebiegu narkolepsji stosowane są leki nowej generacji.
Z narkolepsją można żyć normalnie, jeśli przestrzega się zasad wprowadzonych przez lekarza i zażywa stosowne leki. Oczywiście pacjenci obserwując własne ciało sami znajdują sposoby na senność w ciągu dnia, np. starają się nie zasypiać w samotności, gdy czują nadchodzący atak senności, robią wszystko by go przerwać, są aktywni fizycznie (pobudzają organizm), ustalają sobie drzemki w ciągu dnia, nie piją kawy oraz alkoholu, unikają używek, pogłębiają wiedzę o narkolepsji.
Piśmiennictwo
Adres www źródła:
- www.biologicalpsychiatryjournal.com/article/S0006-3223%2802%2901458-0/abstract
- www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2276123/
- www.nejm.org/doi/pdf/10.1056/NEJM197110282851802
- www.cell.com/neuron/abstract/S0896-6273%2800%2900058-1
- brain.oxfordjournals.org/content/130/11/2770.short
Kategorie ICD:
- Tagi:
- zaburzenia znu,
- narkolepsja