Skutki uboczne leków normotymicznych

Objawy i przebieg leczenia lekami normotymicznymi

W niektórych przypadkach wizyta u psychologa, psychiatry czy uczęszczanie na różnego rodzaju terapie nie są dla pacjentów wystarczające. W związku z powyższym konieczne jest włączenie leczenia farmakologicznego. Leki normotymiczne, nazywane także normotymikami zaliczane są do tzw. stabilizatorów nastroju. Początkowo stosowane były tylko i wyłączne podczas napadów padaczkowych a dokładnie w celu ich zapobiegania. W chwili obecnej są popularnie wykorzystywane są do leczenia zaburzeń nastroju głównie w odniesieniu do choroby afektywnej dwubiegunowej, sporadycznie w terapii zaburzeń depresji nawracającej czy zaburzeń osobowości typu borderline.  

Kiedy udać się do lekarza i leczyć skutki uboczne leków normotymicznych?

W chwili obecnej lekarze wyróżniają dwie kategorie leków normotymiczneych. Są to leki klasyczne tj. pierwszej generacji (lit, kwas walproinowy oraz jego pochodne) oraz nowe (drugiej generacji np. klozapina, kwetiapina, risperidon). Te drugie, jak pokazują badania naukowe i obserwacje pacjentów je zażywających stwarzają znacznie mniejsze ryzyko wystąpienia objawów  ubocznych.

Podstawowym zadaniem leków normotymicznych jest poprawa nastroju pacjenta. Dostarczenie do organizmu wybranych substancji chemicznych ma za zadanie oddziaływać na neuroprzekaźnictwo w mózgu chorego, które z różnych przyczyn zostało zaburzone/ zmienione. Leki te przepisywane są tylko i wyłącznie przez specjalistów - psychiatra a wskazaniem do ich zażywania jest m.in.: choroba afektywna dwubiegunowa czy zaburzenia bordeline. Normotymiki mają za zadanie stabilizować samopoczucie chorego przy czym zapobiegają zarówno stanom depresyjnym jak i maniakalnym. Występują one naprzemiennie u pacjentów dotkniętych wyżej wymienianymi schorzeniami.

Leczenie lekami normotymicznymi

Niestety leki te mogą prowadzić do wielu bardzo, poważnych skutków ubocznych, które stanowią niebezpieczeństwo dla zdrowia a nawet życia pacjenta. Działania niepożądane występują głównie podczas leczenia środkami pierwszej (starej) generacji i dotyczy to głównie litu. Niestety jest to kwestia indywidualna dla pacjenta i mogą się one pojawić także podczas leczenia środkami nowej generacji. Doniesienia naukowe pokazują, że nagle odstawienie litu i innych stabilizatorów nastroju znacząco zwiększa ryzyko podejmowanych prób samobójczych u pacjentów.

Wśród innych bardzo często spotykanych skutków ubocznych znajdują się m. in.:

1. Nudności, zawroty głowy, problemy z widzenie
2. Drżenie mięsni (niekiedy tak silne, że pacjent nie może stanąć na własnych nogach czy utrzymać w ręce szklanki)
3. Wymioty, biegunki, zaparcia
4. Wielomocz
5. Nadmierne odczuwanie pragnienia, pocenie się, odczuwanie zimna na przemian z uderzeniami gorąca
6. Zmiany na skórze (w postaci wysypek, łuszczenia skóry, swędzenia, plam)
7. Nadmierne wyciszenie i uspokojenie
8. Uszkodzenie różnych narządów w tym: nerek, wątroby, żołądka, trzustki
9. Silne bóle głowy oraz zawroty głowy
10. Odczuwanie nagłego niepokoju

Wśród spotykanych działań niepożądanych pacjencie zgłaszają także zaburzenia perystaltyki jelit, wypadanie włosów,  senność czy drżenie całego ciała. Każdy z tych objawów jest niebezpieczny dla zdrowia pacjenta. Należy je jak najszybciej zgłaszać lekarzowi nie czekając aż ustąpią samoistnie.

Kuracja lekami normotynicznymi nie jest prosta. Co prawda nie prowadzą one do uzależnienia ale w większości przypadków pierwsze efekty leczenia zauważalne są nie wcześniej niż po kilku tygodniach od podjęcia leczenia (tj. zażycia pierwszej dawki leku). Leczenie w większości przypadków jest długotrwałe a w sytuacji gdy u pacjenta pojawiają się nawroty choroby, konieczne jest przyjmowanie leków przez całe życie. W przypadku pacjentów z afektywnymi zaburzeniami dwubiegunowymi doraźne zażywanie leków normotymicznych nie przynosi w większości przypadków efektów. Pamiętajmy także o tym, że przy lekach tego typu mogą pojawić się upośledzenia zdolności poznawczych, psychoruchowych a także obniżenie popędu płciowego. Niektóre z normotymików wykazują silne działanie teratogenne.

Każda próba odstawienia leku czy obniżenie jego dawkowania przez pacjenta podobnie jak wystąpienie u niego objawów niepożądanych powinny być natychmiast zgłaszane lekarzowi.